Gisteravond hield ik, zoals aangekondigd, een lezing bij sterrenkundevereniging Christiaan Huygens in Papendrecht over de donkere sector van het heelal. Normaal gesproken doen ik na afloop van de lezingen bij Huygens verslag ervan op dit astronomische podium, maar aangezien de sprekerd in dit geval mijn eigen persoontje was zal ik dat maar even achterwege laten – laat anderen maar een oordeel vellen. 🙂 Wat ik wel over de avond wil vertellen is dat ik ‘m heb afgesloten met een heuse weddenschap. Yep, gisteravond is er flink gegokt bij Huygens. Zoals gezegd ging de lezing over de donkere sector, het deel van het heelal waarvan de wetenschappers wel weten dat het er is, maar niet wat het is: donkere materie (26,8% van alle massa-energie in het heelal) en donkere energie (68,3%). Degene die als eerste in een officiële publicatie de term ‘donkere materie’ hanteerde was onze landgenoot Jacobus Kapteyn, de Groningse sterrenkundige die ermee voor de dag kwam in het in mei 1922 gepubliceerde artikel
First Attempt at a Theory of the Arrangement and Motion of the Sidereal System
Met ‘The Copenhagen Bet’ over het wel of niet ontdekken van supersymmetrie als voorbeeld heb ik gisteravond de Huygens-weddenschap geopend, zoals ik ‘m heb genoemd. Bovenaan zie je de sheet uit mijn presentatie van gisteravond, met de weddenschap als volgt geformuleerd:
De ‘Huygens weddenschap‘: Denk je dat we uiterlijk 1 mei 2022 weten wat de precieze aard* is van donkere materie? Inzet: 1 fles goede** cognac
* d.w.z. of het bestaat en zo ja waaruit het bestaat.
** Tsja, wat is goede cognac? Dat laten we aan de kenner over
Waarom 1 mei 2022? Nou da’s niet zo moeilijk: dan is het honderd jaar geleden dat Kapteyn als eerste met de term donkere materie kwam, dus een mooi moment om te hanteren. Naast de Copenhagen Bet heb ik nog een tweede inspiratiebron en dat is de ontdekking van zwaartekrachtsgolven in 2015 door de LIGO detector, zoals bekendgemaakt op 11 februari dit jaar. Die ontdekking kwam honderd jaar nadat Albert Einstein met zijn Algemene Relativiteitstheorie het bestaan van deze rimpels in de ruimte en tijd voorspelde. Een ontdekking exact honderd jaar na de voorspelling – kan het nog mooier? De Huygens weddenschap hanteert dezelfde periode van een eeuw. Zullen we binnen die periode weten of donkere materie bestaat – je hebt ook de MOND-theorie die zegt dat Newton het bij het verkeerde eind had en dat donkere materie helemaal niet bestaat – en zo ja, waaruit het bestaat? De weddenschap leverde vijftien deelnemers op:
Je ziet het, ik behoor tot het minderheidskamp dat denkt dat we over bijna zes jaar inderdaad weten wat donkere materie is. De meesten zijn sceptisch en denken dat we ’t op dat moment nog niet weten. Wordt zeker vervolgd!
