28 maart 2024

Fred Jansen (ESA/ESTEC) over de methaanmetingen bij Mars door TGO

Fred Jansen, Arie Nouwen en Paul Bakker. Credit: de weledelgestrenge heer J. Brandt

Gisteravond spraken Paul Bakker en ik Fred Jansen, op dit moment de missiemanager van de Europese Gaia satelliet, bij ESTEC in Noordwijk, kort nadat de melding was binnengekomen dat de Exomars Trace Gas Orbiter (TGO) in een goede baan om Mars was gekomen. Doel van de TGO is om vanuit zijn baan, die komend jaar moet wijzigen van een sterk elliptische baan in een cirkelvormige baan, metingen te doen aan gassen in de atmosfeer van Mars, met name methaan (CH4). We vroegen hem onder andere waarom het zo lang duurde voordat we een bevestiging kregen van de TGO en Schiaparelli, want het signaal doet er toch hooguit tien minuten over om van Mars bij de aarde te komen? Dat had alles te maken met de complexe baanmanoeuvres die gevolgd moesten worden en de tijd dat de sonde lange tijd in de ‘schaduw’ van Mars zat, de achterkant gezien vanaf de aarde, waar communicatie met de aarde niet mogelijk was. Dat was ook voor de Schiaparelli landing, waarvan de communicatie niet via de TGO verliep, maar via de 13 jaar oude Europese Mars Express. Aan die sonde had Fred Jansen destijds ook meegewerkt en dat was ook de reden dat hij bij de Exomars 2016 missie verbonden was, vanwege de functie die de Mars Express had.

Credit: ESA

Als de TGO eenmaal in zijn uiteindelijke baan om Mars zit, hetgeen pas in december 2017 het geval zal zijn, dan zal ‘ie met twee instrumenten aan boord twee keer per dag het methaan in de ijle atmosfeer gaan meten, één keer bij zonsopkomst en één keer bij zonsondergang:

Credit: ESA

  • Nadir and Occultation for Mars Discovery (NOMAD), een in België ontwikkelde spectrometer, die twee kanalen in het infrarood heeft en een in ultraviolet.
  • Atmospheric Chemistry Suite (ACS), een andere spectrometer, deze is in Rusland ontwikkeld. De ACS kijkt in drie infrarode kanalen.

Credit: ESA

Op onze vraag of de TGO zal zijn om onderscheid te maken tussen methaan dat geologisch van oorsprong is en methaan dat biologisch van oorsprong is (zie afbeelding hierboven) zei Jansen dat de TGO daar inderdaad toe in staat is. Hij zal daarbij kijken naar de isotopenverhoudingen in het methaan, waarmee het onderscheid te maken is. De grafiek hieronder laat zien bij welke marges het methaan een biologische oorsprong heeft, geplukt uit deze presentatie.

methaan

Met de Marsrover Curiosity is ook één keer methaan gemeten (en meerdere keren helemaal geen methaan), maar die meting zat maar een fractie boven de grenswaarde van Curiosity en tevens was de rover niet in staat de isotopenverhouding te meten. De TGO kan dat dus wel. Laten we hopen dat de metingen eind volgend jaar goed zullen verlopen.

Share

Speak Your Mind

*