14 december 2024

Hoe een krater op de maan ons meer kan vertellen over het uitsterven van de dinosauriërs

Een team van wetenschappers hebben een krater op de maan bestudeerd om meer te weten te komen over het uitsterven van de dinosauriërs op aarde. Het team heeft geconcludeerd dat de bergachtige ring in het centrum van een grote krater op de maan het restant moet zijn van een kilometershoge inslagpiek die is ingestort. Dit heeft implicaties voor de Chicxulub-krater op aarde, die wordt geacht het gevolg te zijn van de inslag waarbij de dino’s aan hun einde zijn gekomen.

De Chicxulub-krater is het beste voorbeeld van een piekringbasin op aarde, maar deze ligt momenteel begraven onder ruim een kilometer sediment. Dat maakt het bestuderen ervan een lastige zaak. Op de maan bevindt zich echter een zeer gelijksoortige krater: de Schrödinger-krater. Deze is veel makkelijker te bestuderen en dat hebben wetenschappers nu in groot detail gedaan.

Goed, maar hoe ontstaat zo’n piekring (een kring van bergtoppen) in het midden van een krater? Als gevolg van de inslag zal een tientallen kilometers hoge centrale piek ontstaan, welke voor een deel is opgebouwd uit materiaal dat diep vanuit het inwendige omhoog is geweld. Vervolgens is deze piek als gevolg van de zwaartekracht ingestort – maar uit de studie van de Schrödinger-krater is gebleken dat die piek voor een deel naar beneden gestroomd moet hebben!

schrodinger-basin

credit: NASA Scientific Visualization Studio (NASA SVS).

Dat betekent dat zo’n centrale piek uit heel veel losse delen moet bestaan, met kilometers grote breuklijnen ertussen, waarbij het geheel zich een beetje als een vloeistof kan gaan gedragen. Dat moet dus ook bij de Chicxulub-krater het geval zijn geweest! Door de waarnemingen te combineren met modellen is gebleken dat het instorten en wegstromen van de centrale piek heel snel moet zijn gebeurd: binnen een uur na de inslag. Dat zou bij de Chicxulub-krater nog sneller moeten zijn gegaan, vanwege de hogere zwaartekracht van de aarde.

Volgens de wetenschappers betekent dit dat onderzoek van de piekring van het Schrödingerbekken informatie kan opleveren over het diepe inwendige van de maankorst. Zo zou de hypothese kunnen worden getest dat de maan ooit grotendeels gesmolten is geweest. In dat geval moet zijn korst een gedifferentieerde opbouw vertonen – iets wat kan worden bevestigd of ontkracht door bodemmonsters van de centrale piekring van de Schrodinger-krater te bestuderen. Een mooi missiedoel voor toekomstige bemande missies?

Bron: Lunar and Planetary Institute

Share

Comments

  1. Gert (Enceladus) zegt

    Hé Olaf, jij kunt kennelijk weer inloggen?
    Hoe heb je dat voor mekaar gekregen?

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Wybren de Jong zegt

    Op de foto van de Schrödingerkrater zie ik in het centrum helemaal geen berg meer. Dat vind ik vreemd: als de berg onder invloed van de zwaartekracht instort en wegstroomt, dan zou je nog wel een restant van die berg verwachten in het centrum van de krater. Immers als de hoogte is afgenomen tot slechts een paar honderd meter, dan is de helling zo slap geworden dat je geen verder verval meer krijgt.

Speak Your Mind

*