28 maart 2024

Bekende röntgendubbelster blijkt een ‘kleine vriend’ te hebben

cygx3

Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/M.McCollough et al, Radio: ASIAA/SAO/SMA

Astronomen hebben een gaswolk aangetroffen die als begeleider dient voor de röntgendubbelster Cygnus X-3. Deze gaswolk wordt de ‘kleine vriend’ gedoopt en is een zogenaamde bokglobule – de eerst die ooit in röntgenstraling is gezien en bovendien de verste die ooit gevonden is. Op bovenstaande composietopname in röntgenstraling en radiogolven is de heldere röntgenbron Cygnus X-3 goed zichtbaar. Deze bestaat feitelijk uit een dubbelster waarin een neutronenster of witte dwerg materiaal overhevelt van een massieve begeleidende ster. Dit materiaal wordt tot een dusdanige hoge snelheid versnelt dat het krachtige röntgenstraling gaat uitzenden. In sommige gevallen neemt een zwart gat de plaats in van de compacte ster: in dat geval wordt soms wel gesproken van een microquasar. In 2003 hebben astronomen een aanvullende röntgenbron aangetroffen in de directe nabijheid van Cygnus X-3. De precieze aard van deze ‘kleine vriend’ was lange tijd onbekend, maar nieuwe waarnemingen hebben uitgewezen dat het een gaswolk is die röntgenstraling van Cygnus X-3 reflecteert. Daarnaast produceert de kleine vriend ook een zogenaamde straalstroom van materiaal én bevat het veel koolmonoxide.  Dat betekent dat in het binnenste van deze bokglobule, die een diameter van 0,7 lichtjaar heeft, een nieuwe ster aan het ontstaan moet zijn.

Bron: Chandra X-Ray Observatory

Share

Speak Your Mind

*