28 maart 2024

Is de beroemde ster Betelgeuze een kannibaal?

Credit: A. DUPREE (CFA), R. GILLILAND (STSCI), NASA

Betelgeuze is misschien wel de bekendste ster aan het de hemel. De heldere rode ster markeert de schouder van Orion de Jager en is vooral in de wintermaanden een opvallende verschijning aan het firmament. Het is een rode superreus die ooit zal ontploffen als supernova. Wanneer precies, dat weet niemand. Het kan morgen gebeuren, maar ook over 100.000 jaar. Hoe dat er ongeveer uit zal zien, kun je zien in het filmpje hieronder.

Uit onderzoek is echter gebleken dat Betelgeuze een geheim verbergt. Het blijkt namelijk dat de reuzenster 150 keer sneller rondom zijn as draait dan zou moeten. Dat zit zo: Betelgeuze moet ooit een veel kleinere ster zijn geweest. Nadat deze was opgezwollen tot een rode superreus, moet de rotatie van die ster flink zijn afgenomen. Laten we het welbekende voorbeeld van de spinnende ijsdanser weer eens gebruiken. Als een kunstschaatser zijn armen uitsteekt tijdens het ronddraaien, zal hij langzamer gaan draaien. Dat zou ook voor Betelgeuze moeten gelden. Nadat deze expandeerde, moet ook deze ster langzamer zijn gaan draaien. Dat blijkt dus niet het geval te zijn. Hoe kan dat?

Een sterrenkundige van de Universiteit van Texas is met een mogelijke verklaring gekomen. Wellicht dat Betelgeuze tijdens het opzwellen een begeleidende ster heeft verzwolgen! Hierbij is het hoekmoment (rotatie-energie) van de begeleider overgeheveld naar de envelop van Betelgeuze, die hierdoor sneller is gaan draaien. Dat is een interessant concept, maar zonder aanvullend bewijs is weinig met zekerheid te zeggen.

Nu hebben computersimulaties uitgewezen dat bij een dergelijke gebeurtenis een grote hoeveelheid materiaal het heelal in zal worden geworpen. Volgens modellen is Betelgeuze 100.000 jaar geleden gaan uitdijen tot een rode superreus. Als je dit combineert met de snelheid waarmee materiaal van een superreus doorgaans wordt uitgestoten (10 km/s), dan kun je dus schatten waar dit materiaal zich vandaag de dag zou moeten bevinden.

Wat blijkt nou? Op precies de ‘juiste’ afstand is in 2012 inderdaad een schil van materiaal aangetroffen! Astronomen waren van mening dat het om een boeggolf zou gaan, ontstaan doordat de atmosfeer van Betelgeuze het interstellaire medium wegdrukt. Maar het zou natuurlijk ook het restant kunnen zijn van een uitbarsting die is veroorzaakt door het samensmelten van twee sterren! Helaas zal aanvullend onderzoek nodig zijn om hier definitief uitsluitsel over te geven. Is Betelgeuze stiekum een kannibaal? De tijd zal het leren…..

Credit: L. Decin/University of Leuven/ESA

Bron: University of Texas

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Interpreteer ik dat filmpje goed als ik zeg dat Betelgeuze dan net zo helder als de Maan zou worden? M.a.w.: zouden we (bij Nieuwe Maan) dan ’s nachts schaduwen op straat kunnen zien, veroorzaakt door Betelgeuze?

    En hoe zit het met de straling? Iets om ons zorgen om te maken? Betelgeuze kan immers ondertussen allang ontploft zijn, maar is dat hier nog niet zichtbaar.

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Zo’n vuurwerk zou op het eind van dit jaar niet misstaan,, maar zou je het willen?
    Desalniettemin, iedereen alvast een goed uiteinde en een gezond en voorspoedig 2017
    met veel astronomisch hoge astronomische hoogtepunten 🙂
    En,, kijk uit met vuurwerk…
    http://dobrador.com/wp-content/uploads/2012/12/62410_406090209471609_684200552_n.jpg

Speak Your Mind

*