Sterrenkundigen ontdekken explosieve combi van botsende clusters en actieve zwarte gaten

Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/R. van Weeren et al; Optical: NAOJ/Subaru; Radio: NCRA/TIFR/GMRT

Sterrenkundigen hebben in het sterrenbeeld Waterslang (Hydra) op 2 miljard lichtjaar afstand een merkwaardige combinatie gevonden: twee botsende clusters van sterrenstelsels, genaamd Abell 3411 en 2412, en in één van die clusters drie superzware zwarte gaten in de kernen van afzonderlijke sterrenstelsels, die zeer energierijke uitbarstingen produceren. De botsing van de clusters zorgt er voor dat het gas tussen de sterren in wordt samengedrukt en tot miljoenen graden wordt verhit. Dat hete gas, dat als schokgolven door de clusters heen banjert, produceert röntgenstraling en da’s wat met de Chandra ruimtetelescoop is waargenomen, de blauwe gloed in de vorm van een komeetstaart op de foto hierboven.

Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO/R. van Weeren et al; Optical: NAOJ/Subaru; Radio: NCRA/TIFR/GMRT

In drie sterrenstelsels in één van de clusters zijn zeer actieve superzwarte zwarte gaten, die materiaal vanuit de omgeving aantrekken en die dat vervolgens in zeer krachtige ‘jets’ of straalstromen weer uitspugen. In die jets wordt het rondtollende materiaal door sterke magnetische velden tot enorme snelheden opgezwiept en daardoor fungeren die jets als kosmische deeltjesversnellers, die de aardse deeltjesversnellers zoals de LHC van CERN qua energieën in de schaduw brengen. De jets van de superzware zwarte gaten, waarvan er op de gelabelde versie van de foto twee te zien zijn, zijn vervolgens weer in botsing gekomen met de schokgolven van het gas van de botsende clusters en dat heeft op haar beurt weer geleid tot wervelwinden, die in het radiogebied zichtbaar zijn en die zijn vastgelegd met de Giant Metrewave Radio Telescope (GMRT) in India en de Very Large Array (VLA)-radiotelescoop in de VS. Dat zijn de roze getinte gebieden op de foto.

Eh… nou we het toch hebben over zwarte gaten en röntgenstraling: de NASA heeft deze week niet alleen de Lucy en Psyche missies naar planetoïden in het zonnestelsel goedgekeurd, maar óók de Imaging X-ray Polarimetry Explorer (IXPE) missie. Die staat te boek voor een lancering ergens in 2020 en de bedoeling van de missie is dat ‘ie extreem energierijke gebeurtenissen bij neutronensterren en (superzware) zwarte gaten in detail gaat bestuderen. Meer hierover vind je hier. Bron: Chandra.

Gerelateerde Astroblogs:

Webb en Chandra hebben het verst verwijderde superzware zwarte gat ooit ontdekt Zwart gat Sgr A* draait zo snel rond dat de omringende ruimte eruit ziet als een rugbybal NASA’s Chandra heeft een onderpresterend superzwaar zwart gat ontdekt