29 maart 2024

Help mee om exoplaneten te ontdekken

Credit: ESO/M. Kornmesser

De teller van het aantal ontdekte en bevestigde exoplaneten staat momenteel op 3583, de volgende drempel die genomen moet worden is die van N=10.000. De ontdekking van een aardachtige planeet bij Proxima Centauri was al goed nieuws, maar met de ontdekking van de zeven aardachtige exoplaneten bij de ultrakoele rode dwergster TRAPPIST-1, waarvan er drie in de leefbare zone liggen, is een nieuw hoofdstuk geopend in de sterrenkunde, het daadwerkelijk zoeken naar tekenen van leven bij nabije aardachtige planeten. De telescopen van nu zijn vermoedelijk nog niet zo ver om in de spectrografische gegevens van de atmosferen van TRAPPIST-1e, -1f en -1g biomarkers te zien, maar zodra de James Webb Space Telescope en de European Extremely Large Telescope over enkele jaren in gebruik worden genomen ligt dat binnen bereik.

Impressie van de planeet die het MIT-team zelf al vond bij de ster GJ 411, de op vier na dichtstbijzijnde ster van de aarde. Credit: MIT

OK, 3583 exoplaneten, waarvan er vele zijn die zich in de leefbare zone van hun ster bevinden en die in potentie leven kunnen herbergen. Dat aantal kan komende jaren omhoog, niet alleen dankzij de verdere inzet van professionele telescopen, maar óók dankzij de inzet van lligers, van iedereen die enthousiast is en er een steentje aan bij wil dragen. Dat kan en wel dankzij een internationaal team van planetenjagers, dat onlangs bijna 61.000 snelheidsmetingen aan meer dan 1600 nabijgelegen sterren gepubliceerd heeft in een publiek toegankelijke database. Met behulp van eveneens beschikbaar gestelde software – hier te downloaden – kan iedereen in de meetgegevens op zoek gaan naar aanwijzingen voor de aanwezigheid van exoplaneten. Het gaat om gegevens die de radiale snelheid van de sterren weergeeft. Als er planeten om de ster heen draaien zorgen die er voor dat er kleine, periodieke variaties ontstaan in de radiale snelheid van de ster, de snelheid langs de gezichtslijn, dus naar ons toe of van ons af. Met de High Resolution Echelle Spectrometer (HIRES) op de 10-meter Keck-telescoop op Mauna Kea (Hawaï) zijn tussen 1994 en 208 tienduizenden ‘Doppler-snelheidsmetingen’ verricht aan 1600 sterren op afstanden van minder dan ca. 325 lichtjaar, in een waaier van kleuren in het spectrum van de sterren. Elk van die 61.000 waarnemingen is een video, die tussen 30 seconden en twee minuten duurt.

Een voorbeeld van de periodieke verandering in de radiale snelheid (RV) van een ster. Credit: MIT.

De astronomen zouden die gegevens zelf kunnen analyseren op zoek naar signalen voor de aanwezigheid van planeten bij de sterren, maar dat neemt veel tijd in beslag en zeer veel computercapaciteit. vandaar dat de planetenjagers van het MIT nu de hulp in schakelen van het publiek, dat á la de vele projecten van de Zooniverse, waaronder ook het succesvolle Galaxy Zoo én de Planet Hunters (dat ook al jaagt op exoplaneten), wereldwijd mee wil helpen in dit soort Citizen Science projecten. Bron: MIT.

Share

Speak Your Mind

*