9 november 2024

Ultrasnelle winden van gas rondom superzwaar zwart gat vertonen snelle veranderingen

Credit: ESA

Gebruikmakend van ESA’s XMM-Newton en NASA’s NuStar röntgen-ruimtetelescopen hebben sterrenkundigen waargenomen dat de ultrasnelle winden van gas rondom het superzware zwarte gat, gelegen in de kern van het actieve sterrenstelsel IRAS 13224–3809, snelle veranderingen vertonen. Dergelijke winden komen vaak voor bij superzware zwarte gaten, die superheet gas bevatten en die daardoor röntgenstraling uitzenden. Zwarte gaten trekken materie aan, dat terecht komt in een platte, snel roterende accretieschijf rondom het zwarte gaten. Een deel van de materie komt in het zwarte gat zelf terecht, gelegen binnen de waarneemhorizon, bij al te gulzige zwarte gaten wordt een deel de ruimte weer ingespuugd als winden die gelaten worden, ultrasnelle winden. In het geval van IRAS 13224–3809 blijken de winden tot wel 71.000 km per seconde weg te schieten, een kwart van de lichtsnelheid. Met XMM-Newton heeft men het zwarte gat maar liefst 17 dagen achtereen kunnen waarnemen en die kon voor het eerst zeer snelle veranderingen in de winden waarnemen, veranderingen van soms minder dan een uur durend – honderden keren sneller dan eerder is waargenomen. Niet alleen de snelheid van de winden kon snel veranderen, ook de temperatuur. Hier het vakartikel over de waarnemingen, verschenen in Nature. Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*