29 maart 2024

Witte dwerg ontdekt die eens per 28 minuten om een zwart gat draait

Credit: X-ray: NASA/CXC/University of Alberta/A.Bahramian et al.; Illustration: NASA/CXC/M.Weiss

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Chandra röntgenruimtesatelliet van de NASA een systeem ontdekt, waarvan één component een witte dwerg is en de andere component een zwart gat. De witte dwerg draait in slechts 28 minuten om het zwart gat en daarmee is X9, zoals het systeem heet, recordhouder qua afstand tussen zwarte gat en begeleider. X9 staat in 47 Tucanae, een grote bolvormige sterrenhoop in het zuidelijke sterrenbeeld Tucanae op 14.800 lichtjaar afstand, aan de rand van de Melkweg. X9 was al in 2015 ontdekt als röntgenbron met een periodieke veranderende lichtsterkte. Met Chandra is de periode vastgesteld op 28 minuten – een indicatie van de omwentelingsduur van de begeleider om het zwarte gat. Op grond van het voorkomen van grote hoeveelheden zuurstof in het systeem komt men tot de conclusie dat die begeleider een witte dwerg moet zijn. Door de korte afstand tussen witte dwerg en zwart gat – slechts 2,5 keer de afstand tussen aarde en maan – stroomt er continue materie van de witte dwerg naar het zwarte gat, periodiek opgloeiend en dan röntgenstraling uitzendend.

Er is nog een mogelijkheid dat de begeleider van het zwarte gat geen witte dwerg is, maar een neutronenster. Op grond van diverse aanwijzingen, zoals de extreme variatie in de röntgenstraling en radiostraling, denkt men echter dat die mogelijkheid minder waarschijnlijk is. Meer info in dit vakartikel, dat zal verschijnen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*