Voorstelling van Cassini, die dwars door één van de pluimen op Enceladus vliegt. Credits: NASA/JPL-Caltech
De NASA heeft gisteravond bekend gemaakt dat wetenschappers er met de Cassini ruimteverkenner in geslaagd zijn om in de pluimen, die door geisers op Enceladus, een maan van Saturnus, worden uitgestoten moleculair waterstof te ontdekken. Die maan heeft hoogstwaarschijnlijk onder zijn dikke ijskorst een vloeibare oceaan en de ontdekking van het waterstof betekent dat er op Enceladus een belangrijke bouwsteen is voor mogelijk aanwezig leven. Cassini is enkele keren dwars door zo’n pluim gevlogen tijdens een scheervlucht en bij de laatste daarvan blijkt men nu met Cassini’s Ion and Neutral Mass Spectrometer (INMS) moleculair waterstof te hebben aangetroffen, wijzend op een geochemische energiebron in de oceaan, die te maken heeft met een soort wisselwerking tussen het water en de rotsen. Op aarde komen dergelijke wisselwerkingen ook voor in de oceanen, bij hydrothermische vulkanische bronnen. Dáár kan ook microbacterieel leven goed gedijen, zo is uit onderzoek gebleken.
“This is the closest we’ve come, so far, to identifying a place with some of the ingredients needed for a habitable environment. These results demonstrate the interconnected nature of NASA’s science missions that are getting us closer to answering whether we are indeed alone or not” – Thomas Zurbuchen, NASA.
De metingen geven aan dat de pluimen voor 98% bestaan uit water, ongeveer 1% is waterstof en de rest zijn andere moleculen, zoals kooldioxide, methaan en ammonia. Voor het ontstaan van leven zijn drie belangrijke voorwaarden, namelijk de aanwezigheid van water, energie en scheikundige ingrediënten. Alle drie blijken nu aanwezig te zijn op Enceladus. Op de bodem van de onderaardse oceaan op Enceladus zouden de rotsen en het water in wisselwerking met elkaar staan, zoals afgebeeld in de illustratie hieronder.
Credits: NASA/JPL-Caltech
Door een proces dat methanogenese wordt genoemd, een chemische reactie die ook op aarde plaatsvindt, zou leven kunnen ontstaan, waarbij het waterstof verbindingen aangaat met kooldioxide en methaan een restproduct is.
Een gebied op de maan Europa, waar Hubble ook pluimen heeft ontdekt. Credits: NASA/ESA/STScI/USGS
Naast de ontdekking van moleculair waterstof op Enceladus heeft de NASA nog meer ontdekt – zo liet men gisteravond weten – namelijk nog meer pluimen bij geisers op Europa, een grote maan van Jupiter. Met de Hubble ruimtetelescoop heeft men Europa bestudeerd en in 2016 ontdekte men die pluimen, die eerder al (in 2014) waren gezien. De waarneming bevestigd het bestaan van de pluimen en daarmee is Europa, ná Enceladus, de tweede maan in het zonnestelsel waar men geisers met pluimen van uitgestoten gassen heeft ontdekt. De pluimen komen voor in een gebied waar de sonde Galileo eerder een warme plek op Europa aantrof, de afbeelding rechts hierboven. Ze bereikten volgens de waarnemingen van Hubble een hoogte van 100 km. Bron: NASA.
