Credit: ESA and Durham University
De koude plek in de kosmische microgolf-achtergrondstraling (op z’n engels: de CMB cold spot) lijkt toch niet veroorzaakt te worden door een gigantische leegte in het heelal, waar relatief minder sterrenstelsels voorkomen dan elders. Je ziet die koude plek hierboven op de befaamde CMB-kaart, een klein gebied aan de hemel dat pakweg 0,00015 graad kouder is dan het gemiddelde van de kosmische achtergrondstraling, die 2,73 K bedraagt, dus iets boven het absolute nulpunt. De achtergrondstraling is het overblijfsel van de straling van de hete oerknal, die in het vroege heelal zeer heet was, maar die door de expansie van het heelal afgekoeld is tot de huidige waarde. In de kosmische achtergrondstraling zijn door de achtereenvolgende satellieten COBE, WMAP en Planck zeer minieme temperatuursverschillen gemeten, die iets warmer (oranje/rood op de kaart) of kouder (blauw) zijn dan gemiddeld.
Credit: Durham University
Van de koude plek werd lange tijd gedacht ‘ie ontstaan is doordat er veel minder sterrenstelsels voorkomen. Maar een internationaal onderzoeksteam onder Britse leiding heeft gebruikmakend van de Anglo-Australian Telescope de sterrenstelsels geteld in de koude plek (op de afbeelding hierboven rechts te zien – de strook is een 3D-kolom van sterrenstelsels) en een ‘gewone’ plek (de linker strook). Die blijken niet zo gek veel van elkaar te verschillen. Er is dus helemaal geen kosmische grote leegte. Maar dan blijft de vraag wat het dan wel is. Het zou om een statistisch gat kunnen gaan, dat gewoon door toeval is ontstaan, de kans daarop lijkt 1 op 50 te zijn. Er zijn ook exotischer verklaringen, zoals een botsing van meerdere heelallen, die op de koude plek een soort van kreukelzone hebben achtergelaten. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan de koude plek, te verschijnen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Royal Astronomical Society.
