Site pictogram Astroblogs

VISTA gluurt door de stofsluier van de Kleine Magelhaense Wolk

VISTA’s beeld van de Kleine Magelhaense Wolk. Credit:ESO/VISTA VMC

De Kleine Magelhaense Wolk is een opvallend object aan de zuidelijke hemel – zelfs met het blote oog. Maar vanwege het rijkelijk aanwezige interstellaire stof kunnen normale telescopen geen duidelijk beeld krijgen van wat zich in dit sterrenstelsel afspeelt. Dankzij VISTA’s infrarood-capaciteiten hebben astronomen de vele miljoenen sterren in dit naburige sterrenstelsel nu duidelijker dan ooit kunnen bekijken. Het resultaat is de grootste infraroodopname die ooit van de Kleine Magelhaense Wolk is gemaakt.

De Kleine Magelhaense Wolk (KMW) is een dwergstelsel, een kleinere soortgenoot van de Magelhaense Wolk (GMW). Het zijn twee van onze meest nabije galactische buren: de KMW is maar ongeveer 200.000 lichtjaren van ons verwijderd – slechts een twaalfde van de afstand tot het beroemdere Andromedastelsel. De beide dwergstelsels hebben een nogal bijzondere vorm die het gevolg is van interacties met elkaar en met ons Melkwegstelsel.

Credit: ESO/VISTA VMC

Hun betrekkelijke nabijheid maakt de Magelhaense Wolken tot ideale kandidaten voor het onderzoek naar de vorming en evolutie van sterren. Maar hoewel bekend was dat de verdeling en de geschiedenis van het stervormingsproces in deze dwergstelsels complex moest zijn, werd het onderzoek ervan gehinderd door interstellair stof. Enorme wolken van minuscule deeltjes verstrooien en absorberen een deel van de straling die de sterren uitzenden, en met name zichtbaar licht. Deze zogeheten extinctie beperkt het zicht van telescopen hier op aarde.

De KMW zit vol stof en het zichtbare licht dat zijn sterren uitzenden heeft sterk te lijden onder de extinctie. Gelukkig heeft niet alle elektromagnetische straling evenveel last van het stof. Infrarood-straling gaat gemakkelijker door interstellair stof heen dan zichtbaar licht. Dus door naar het infrarode licht van een sterrenstelsel te kijken, kunnen we meer te weten komen over de nieuwe sterren die in de wolken van stof en gas ontstaan.

De positie van de Kleine Magelhaense Wolk in het sterrenbeeld Toekan. Credit:ESO, IAU and Sky & Telescope

VISTA, de Visible and Infrared Survey Telescope, is specifiek ontworpen om infrarood-opnamen te maken. En de VISTA Survey of the Magellanic Clouds (VMC) is gericht op het in kaart brengen van de stervormingsgeschiedenis en de ruimtelijke structuren van de Magelhaense Wolken. Dankzij de VMC zijn miljoenen sterren van de KMW in het infrarood vastgelegd, wat een ongeëvenaard, vrijwel ‘stofvrij’ beeld van dit dwergstelsel heeft opgeleverd.

Het complete beeldveld van deze enorme opname is gevuld met sterren die tot de Kleine Magelhaense Wolk behoren. Het omvat ook duizenden achtergrondstelsels en verscheidene heldere sterrenhopen, waaronder 47 Tucanae (rechts op de foto), die veel dichter bij de aarde staat dan de KMW. De inzoombare foto toont de KMW zoals je hem nog nooit hebt gezien!

De schat aan nieuwe informatie in deze 1,6 gigapixel-opname (43.223 x 38.236 beeldpunten) is geanalyseerd door een internationaal team onder leiding van Stefano Rubele van de Universiteit van Padua. Deze analyse, waarbij geavanceerde stermodellen zijn gebruikt, heeft enkele verrassende resultaten opgeleverd.

De VMC heeft uitgewezen dat de meeste sterren in de KMW veel korter geleden zijn gevormd dan die in grotere naburige sterrenstelsels. Dit vroege resultaat van de survey is slechts een voorproefje van de ontdekkingen die nog komen gaan. Stukje bij beetje vult de survey de lege plekken in ons beeld van de Magelhaense Wolken in. De eerste resultaten van dit onderzoek staan, onder de titel ‘The VMC survey – XIV. First results on the look-back time star formation rate tomography of the Small Magellanic Cloud’, in het tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: ESO.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten