Zware ster N6946-BH1 ging uit als een nachtkaars, maar vormde wel een zwart gat

Sterrenkundigen hebben met behulp van drie grote telescopen – de Hubble ruimtetelescoop, de Spitzer infrarood-ruimtetelescoop en op aarde de Large Binocular Telescope (LBT) – in een ander sterrenstelsel een stervende ster ontdekt, die zonder daverende explosie als supernova als een nachtkaars uitging en wiens kern tóch vervolgens een zwart gat vormde. Het gaat om de ster genaamd N6946-BH1, die zich bevindt in het spiraalsterrenstelsel NGC 6946, dat 22 miljoen lichtjaar van de aarde ligt. Dat sterrenstelsel wordt ook wel het ‘vuurwerk stelsel‘ genoemd, want men enige regelmaat vinden er supernovae plaats, zware sterren, die na een kort maar heftig leven in een daverende explosie als supernova uit elkaar knallen. N6946-BH1 was ook een zware ster, pakweg 25 keer de massa van onze zon, en hij werd al sinds 2007 waargenomen. In 2009 namen sterrenkundigen waar dat de helderheid van N6946-BH1 een tikkeltje toenam – z’n lichtkracht was gedurende enkele maanden meer dan een miljoen keer zo helder als die van de zon. In 2015 keek men opnieuw naar de plek waar N6946-BH1 zou moeten staan, maar toen vond men niets, met Hubble, Spitzer en de LBT niet.

Op basis van allerlei afwegingen concluderen de sterrenkundigen dat N6946-BH1 wel een zwart gat vormde, een object dat zo compact is dat alle massa zich binnen de waarneemhorizon bevindt, de grens van waaruit zelf licht niet kan ontsnappen. Kennelijk kunnen zware sterren ook zonder af te gaan als supernova een zwart gat vormen, wellicht 10 tot 30% van alle zware sterren. Dit kan goed verklaren waarom de sterrenkundigen minder supernovae waarnemen dan op grond van het aantal zware sterren te zien zou zijn. Hier het vakartikel over de ster die als nachtkaars uitging, vandaag verschenen in the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Bron: NASA.