28 maart 2024

Opmerkelijke compacte dubbelster ontdekt

Het eindpunt van de bijzondere dubbelster zal een cataclismische variabele zijn – de begeleider wordt langzaam aan stukken gescheurd, om vervolgens een accretiechijf te vormen rondom de moederster. Credit: Kepler Science Center and NASA

Een internationaal team van astronomen heeft gebruik gemaakt van de Kepler-ruimtetelescoop om een zeldzame dubbelster te vinden, eentje die bestaat uit een mislukte ster (een bruine dwerg) en het restant van een dode ster (een witte dwerg) die in slechts 71,2 minuten om elkaar heen draaien.

Door de gegevens van Kepler te combineren met waarnemingen die verricht zijn door vijf grondtelescopen, zijn de wetenschappers tot de conclusie gekomen dat de bruine dwerg een massa heeft van 6,7% die van de zon (oftewel 67 Jupitermassa’s) terwijl de witte dwerg zo’n 40 zonsmassa’s “weegt”. Men heeft ook vastgesteld dat de bruine dwerg over 250 miljoen jaar opgegeten zal worden door de witte dwerg, waarmee de dubbelster er eentje is van het type “pre-cataclismische variabele”.

De witte dwerg was overigens al eerder bekend, maar dankzij Kepler heeft men de begeleider gevonden via dezelfde methode die gebruik wordt om veel exoplaneten te vinden – door te kijken naar een dip in het licht van de moederster, veroorzaakt door een begeleider die voor het oppervlak van de moederster langs trekt. Een animatie van de omloopbaan kan hier bekeken worden.

Hoe is deze bijzondere dubbelster eigenlijk ontstaan? Volgens de betrokken onderzoekers moet het systeem oorspronkelijk bestaan hebben uit een normale ster van 1,25 zonsmassa’s en een bruine dwerg die daar in 150 dagen omheen draaide. Vervolgens is de zonachtige ster gaan opzwellen tot een rode reuzenster, waarbij de bruine dwerg werd opgeslokt. De mislukte ster is vervolgens naar binnen gaan spiraliseren, waarbij de buitenlagen van de rode reus zijn weggeblazen en de naakte kern werd blootgelegd. Het eindresultaat was dan een bruine dwerg in een ultrakorte omloopbaan rondom de hete heliumkern van de reuzenster.

Maar wat zal in de toekomst gebeuren? Wel, door de uitstoot van zwaartekrachtgolven zal de bruine dwerg naar binnen blijven spiraliseren, om uiteindelijk opgegeten te worden door de witte dwerg. Hierbij zal de dubbelster een zogenaamde cataclismische variabele worden, waarbij de bruine dwerg langzaam aan stukken wordt gescheurd. De restanten van de mislukte ster zullen dan een accretieschijf vormen rondom de witte dwerg alvorens geassimileerd te worden.

De volledige persconferentie m.b.t. de ontdekking kan hier bekeken worden.

Het volledige vak-artikel van het onderzoek kan hier ingezien worden.

Bron: Bishop’s University

Share

Comments

  1. Over nauwe dubbelsterren gesproken, wat dacht je van deze, die dooor Hubble is waargenomen.

    Zie: https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/hubble-applauds-waltzing-dwarfs

  2. Obelix zegt

    Quote1 : “de bruine dwerg een massa heeft van 6,7% die van de zon …de witte dwerg zo’n 40 zonsmassa’s “weegt”. ”
    Quote2 : “oorspronkelijk bestaan hebben uit een normale ster van 1,25 zonsmassa’s en een bruine dwerg die daar in 150 dagen omheen draaide.”

    Ik vraag me af waar die extra 40 zonsmassa’s vandaan zijn getoverd… 😉
    Waarschijnlijker lijkt het mij dat de witte dwerg momenteel slechts zo’n 1,4 zonsmassa’s meet, anders zou er ook geen witte dwerg maar een zwart gat zijn ontstaan. 😉

    Groet, Paul

    • Zal wel Jupitermassa’s moeten zijn in plaats van zonsmassa’s.

      • Obelix zegt

        Mijn Engels is al niet geweldig, laat staan het technisch Engels…
        Maar de bron heeft het denk ik over een witte dwerg van 0,40 Zonsmassa’s (~ 400 ‘Jupiters’) en een bruine dwerg van 67 ‘Jupiters’. 😉

        Groet, Paul

Speak Your Mind

*