Betelgeuze door ALMA op beeld vastgelegd. Credit:
ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/E. O’Gorman/P. Kervella
Deze oranje vlek is de nabijgelegen ster Betelgeuze, gezien met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). ALMA observeerde voor het eerst het oppervlak van een ster en dit resulteerde in een opname van Betelgeuze in de hoogst mogelijke resolutie die er bestaat.
Betelgeuze is een van de grootste momenteel bekende sterren — met een straal die ongeveer 1400 keer groter is dan die van de zon in het millimeterbereik. Zowat 600 lichtjaar van ons verwijderd in het sterrenbeeld Orion (Jager) brandt de rode superreus zeer fel, waardoor de ster slechts een korte levensverwachting heeft. De ster is ongeveer acht miljoen jaar oud, maar staat reeds op het punt om een supernova te worden. Wanneer dit gebeurt, zal de explosie als gevolg daarvan vanop de aarde te zien zijn, zelfs op klaarlichte dag.
De positie van Betelgeuze in Orion, met de pijl aangegeven. Credit: Zwergelstern/Wikipedia.
De ster werd op veel andere golflengten waargenomen, voornamelijk in zichtbaar, infrarood en ultraviolet licht. Met behulp van de Very Large Telescope van ESO ontdekten astronomen een enorme gaspluim bijna zo groot als ons zonnestelsel. Astronomen hebben ook een kolossale, borrelende bel op het oppervlak van Betelgeuze bespeurd. Deze elementen vormen een hulp bij het verklaren hoe de ster in een razendsnel tempo gas en stof afwerpt (eso0927, eso1121). Op deze opname observeert ALMA het hete gas van de chromosfeer van Betelgeuze op submillimetergolflengten. Plaatselijk hogere temperaturen verklaren waarom de ster niet symmetrisch is. Op wetenschappelijk gebied kan ALMA ons helpen om de buitenste atmosferen van deze hete, in lichterlaaie staande sterren te begrijpen. Bron: ESO.
