Credit: SISSA
Grote sterrenstelsels kunnen in twee belangrijke typen verdeeld worden – de spiraalstelsels en de elliptische stelsels. Het verschil in structuur kan verklaard worden doordat elliptische stelsels veel langzamer rondom hun as draaien. Maar waar komt dit verschil in rotatiesnelheid vandaan?
Uit modellen is gebleken dat dit verklaard kan worden door het verschil in ontstaan tussen beide typen. Kijk, bij jonge sterrenstelsels zal de meeste stervorming plaatsvinden in de centrale gebieden. Bij elliptische stelsels komt in deze begintijd slechts 40 procent van het beschikbare gas in de centrale gebieden terecht – bovendien heeft dit gas weinig rotatie-energie, oftewel een laag impulsmoment. Bij spiraalstelsels komt in de begintijd veel meer gas in de centrale gebieden terecht en dit gas heeft juist een hoog hoekmoment.
Elliptische sterrenstelsels zullen het grootste deel van hun sterren in één keer vormen, vanuit het instorten van een gigantische gaswolk – hierbij zal het meeste impulsmoment verdampen. Bij spiraalstelsels zal het stervormende gas juist langzaam aangetrokken worden, waarbij het impulsmoment intact blijft – de stervorming zal geleidelijk gaan plaatsvinden over een periode van vele miljarden jaren.
Dit alles gooit de standaardtheorie over het ontstaan van elliptische sterrenstelsels behoorlijk overhoop. Voorheen werden dergelijke stelsels geacht het resultaat te zijn van het samensmelten van twee of meer schijfstelsels. Nu blijkt dat elliptische sterrenstelsels ook heel goed in hun eentje kunnen ontstaan, vanuit het instorten van een gigantische bolvormige gaswolk. Na een ongeveer één miljard jaar zal de stervorming tot een einde komen, als gevolg van de invloed van zwarte gaten en supernovae. Het resultaat is dan een oude, gasarme sterrenbal.
Bron: Scuola Internazionale Superiore di Studi Avanzati
