Simulatie van een supernova, waarbij het uitgestoten materiaal van de explosie (rood) in botsing komt met een begeleidende ster (blauw). Hierbij wordt extra veel UV-straling geproduceerd. Credit: Daniel Kasen, Berkeley Lab/UC Berkeley
Astronomen hebben in groot detail een bijzondere gebeurtenis waargenomen: de schokgolf van een supernova die in botsing is gekomen met een begeleidende ster. De ontdekking is mogelijk gemaakt door meerdere telescopen over de hele wereld aan elkaar te koppelen. Hierbij heeft men in groot detail de botsing kunnen bestuderen.
Op 10 maart 2017 werd een supernova waargenomen in het sterrenstelsel NGC 5643. Met een afstand van 55 miljoen lichtjaar was dit één van de meest nabije supernovae die de laatste jaren gezien zijn. De supernova (die door het leven gaat als SN 2017cbv) werd heel snel gespot – slechts uren nadat hij was “afgegaan”. Mede dankzij deze snelle vangst had men alle tijd om een netwerk van 18 geautomatiseerde telescopen op de explosie te richten.
Credit: B.J. Fulton/Caltech
De supernova 2017cbv was van het type Ia, oftewel een witte dwergster (het restant van een zon-achtige ster) die over zijn limiet is gegaan. Nu kan een een witte dwerg uit zichzelf nooit een supernova worden, hiervoor is echt een begeleider nodig. Maar wat is de aard van deze begeleider? Hierover wordt al 50 jaar gesteggeld binnen de sterrenkundige gemeenschap.
De theorie dat twee witte dwergen met elkaar botsen, om zo een cataclysmische explosie te veroorzaken was de laatste jaren het meest populair. Er bestaat echter een eerdere theorie die stelt dat de begeleider een normale ster moet zijn. Goed, nu heeft men in de lichtcurve van SN 2017cbv een kleine ‘hobbel’ waargenomen – een vluchtige blauwe gloed die wordt geproduceerd door de botsing van de supernova met een begeleidende ster.
Credit: Griffin Hosseinzadeh
Volgens de onderzoekers wijzen de precieze eigenschappen van deze hobbel op het tweede scenario: de begeleider moet een normale ster zijn! Dat betekent dat de witte dwerg materiaal heeft gesnoept van een ster zo’n 20 keer groter dan onze zon. Hierbij is de witte dwerg over de limiet gegaan, met een supernova als resultaat.
Klik hier voor een overzicht van het ontstaan van een type-Ia supernova als gevolg van het botsen van twee witte dwergen.
Klik hier voor een overzicht van het ontstaan van een type-Ia supernova als gevolg van het overhevelen van materiaal van een normale ster naar een witte dwerg.
Bron: University of Arizona
