credit: LIGO/Virgo/Caltech/MIT/Leo Singer.
Voor het eerst zijn zwaartekrachtsgolven ontdekt door de gecombineerde detectoren van VIRGO bij Pisa in Italië en LIGO bij Livingston en Hanford in de VS. De drie grote L-vormige detectoren werken sinds 1 augustus samen en korte tijd later, op 14 augustus om 12:30:43 uur Nederlandse tijd, registreerden de lasers een korte rimpeling, duidend op passerende zwaartekrachtsgolven. Bron van deze rimpeling: een botsing van twee zwarte gaten op 1,8 miljard lichtjaar (540 Mpc) afstand, de ene 30,5 zonsmassa zwaar, de andere 25,3 zonsmassa – nee, geen twee neutronensterren zoals we eerder dachten. Toen ze samensmolten ontstond één nieuw zwart gat van 53,2 zonsmassa, waarbij in minder dan één seconde maar liefst 2,6 zonsmassa in de vorm van zwaartekrachtsgolven werd uitgestraald. Die golven werden opgepikt door de VIRGO en LIGO detectoren. Dankzij de drie detectoren – samenwerkend in de O2 waarneemcampagne, die tot 25 augustus j.l. duurde – kon de positie van de bron aan de hemel beter worden bepaald dan bij de drie eerdere gedetecteerde zwaartekrachtsgolven (GW150914, GW151226 en GW170104), die alleen door de twee LIGO detectoren werden gemeten. Die betere lokalisatie van de bron is goed te zien aan de volgende afbeelding, waarin je de stroken ziet waarin de bron moet liggen, GW170814 is de door VIRGO en LIGO gedetecteerde bron.
De bron blijkt te liggen in een gebiedje van 60 vierkante graad groot, ergens in het sterrenbeeld Eridanus. Naderhand is nog gekeken telescopen ook een uitbarsting van licht of andere straling in dat gebied hebben gezien, maar dat blijkt niet het geval te zijn geweest. Over de ontdekking is het artikel genaamd ‘GW170814 : A three-detector observation of gravitational waves from a binary black hole coalescence‘ goedgekeurd voor publicatie in het vakblad Physical Review Letters. Hieronder een animatie van de samensmelting van de twee zwarte gaten.
David Shoemaker, woordvoerder van de LIGO detectoren, zei dat de toekomst van LIGO en VIRGO er bij de volgende waarneemcampagne erg rooskleurig uitziet: “This is just the beginning of observations with the network enabled by Virgo and LIGO working together. With the next observing run planned for Fall 2018, we can expect such detections weekly or even more often.” Bron: LIGO.
