29 maart 2024

Zwaartekrachtgolf GW170817 betekent einde voor sommige theorieën van gemodificeerde zwaartekracht

Credit: NASA/ESA/Ligo/Virgo

De waarneming van zwaartekrachtgolf GW170817 door LIGO en de daaropvolgende waarneming van de elektromagnetische straling van de bron ervan – twee botsende en samensmeltende neutronensterren in NGC 4993 – heeft het einde betekent van enkele theorieën van gemodificeerde zwaartekracht. Op 17 augustus 2017 werd om 14:39:45 UTC door de twee LIGO detectoren in Hanford en Livingston een signaal gedetecteerd, dat maar liefst 100 seconden duurde en dat om 14:41:04 uur een maximum bereikt. Precies 1,7 seconden na dat maximum, om 14:41:06 uur om precies te zijn, werd door twee satellieten een uitbarsting van gammastraling waargenomen, door NASA’s Fermi Space Telescope (bij 50-300 keV – duur 256 ms) en tegelijk door de ESA INTEGRAL space telescope (bij 100-1000 keV – duur 100 ms). Later volgden waarnemingen van neutrino’s van GW170817 (eigenlijk van sGRB 170817A, de bijbehorende gammaflits) door IceCube op de Zuidpool (zes neutrino’s om 16:05:11) en Antares in de Middellandse Zee, en van straling in andere delen van het elektromagnetische spectrum door een hele batterij aan instrumenten, o.a. Hubble en Chandra. Met name het korte tijdsverschil tussen de aankomst van de zwaartekrachtgolven en de hoogenergetische gammastraling, die na een reis van 130 miljoen jaar binnen twee seconden bij de aarde arriveerden, heeft heel wat natuurkundigen afgelopen week bezig gehouden. In een aantal verschenen vakartikelen (zie het rijtje hieronder) wordt aangegeven dat deze waarneming ernstige consequenties heeft voor sommige theorieën die uitgaan van een andere zwaartekracht dan geformuleerd in de wetten van Newton en Einstein, de theorieën van de gemodificeerde zwaartekracht (‘modified gravity’) – theorieën die er van uit gaan dat donkere materie niet bestaat.

Sommige van die theorieën, zoals Bekenstein’s TeVeS, Milgrom’s MOND en Moffat’s Scalar-Vector-Tensor theorie, gaan er namelijk van uit dat de zwaartekracht zich niet met de lichtsnelheid voortplant. Maar dat blijkt het dus wel te doen. Het verschil tussen de snelheid van zwaartekrachtgolven (hieronder vGW en de lichtsnelheid c is:

Eén van die artikelen is ‘GW170817 Falsifies Dark Matter Emulators’ van Sibel Boran, Shantanu Desai, Emre Kahya en Richard Woodard. Zij hebben op basis van de waarneming van GW170817 de zogeheten Shapiro time delay berekend, genoemd naar de sterrenkundige Irwin Shapiro. Die kwam in 1964 op basis van radarwaarnemingen met de stelling dat elektromagnetische straling vertraagd als het door een zwaartekrachtsveld beweegt. Radargolven die bijvoorbeeld langs de zon vliegen zouden door diens zwaartekrachtsveld 2 x 10^-4 seconden vertragen, een meetbaar effect, want met de lichtsnelheid betekent zo’n vertraging 60 km. De genoemde theorieën van gemodificeerde zwaartekracht gaan er van uit dat het Shapiro effect voor zwaartekrachtgolven veel kleiner is dan voor neutrino’s en fotonen. De vertraging van de neutrino’s en fotonen voor GW170817 zou volgens die theorieën maar liefst 1000 dagen moeten duren. Het was slechts 1,7 seconden voor de gamma-fotonen. Op basis hiervan stellen de auteurs dat die theorieën van gemodificeerde zwaartekracht de prullenbak in kunnen.

Bron: Backreaction + Francis Naukas.

Share

Comments

  1. Dat is pas nieuws! Maar nu zijn we nog altijd niet van die donkere materie af … (grapje!)

  2. Ill Matilled zegt

    “Our result essentially eliminates any cosmological application of these DE models and, in general, of quartic and quintic Horndeski and most beyond Horndeski theories.”

    De arXiv papers zijn niet altijd even makkelijk te lezen doordat het materiaal meestal vrij specialistisch is maar als het echt moet gaat het wel. Hier is men duidelijk verheugd over het feit dat multi-messenger gravitational wave astronomie toch even snel de boel komt opruimen en zo wat meer orde schept in een wirwar aan theorieen. Dat betekent dat de aandacht meer kan convergeren naar hypotheses die met directe waarneming verenigbaar zijn dus men wordt efficienter in de formulering.

    Bedenk net dat zwarte gaten misschien kunnen fungeren als converters of pompen die ordinary matter binnenzuigen en op een of andere manier dark-matter/energy(??) uitstralen daarbij dus het idee over de informatie-paradox mitigeren. Dit zou een andere maar vergelijkbare mechanisme zijn als de Hawking-radiation (bijvoorbeeld).

    Als de Webb straks operationeel is gaat de optische component ook een boost krijgen plus je kan verwachten dat technologieen meer parallel worden ontwikkeld en/of geimplementeerd zodat er naar de spreekwoordelijke ‘het geheel is groter dan de som der delen’ toe wordt gewerkt.

    • Wordt inderdaad wel gerichter nu, dat is mooi dat we met wetenschap het hebben kunnen uitsluiten.
      Zie je dat je echt moet investeren in meetkunde om de theoretici meer werkelijkheden te geven.

      Waardoor we weer verder kunnen.

      ZG’en naar donkere materie , nee dat zou heel vreemd zijn en ook meetbaar.

      En donkere energie moet je niet verbinden met de donkere materie, die correlatie is niet aangetoont.
      kan van gewoon normale materie afkomen of een quantum mechanisme, dat allemaal nog onduidelijk.

      Nu met zwaartekracht meting, zouden we wel een nieuwe mogelijkheid van detectie of uitsluting in de toekomst kunnen verwachten.

  3. De neutrino´s hebben geen 1.7 sec maar 24 minuten vertraging opgelopen, die ontstaan dan blijkbaar pas in het vervolgproces na de samensmelting, of ze hebben nog meer geheimen in petto.

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*