29 maart 2024

Stervorming in grote sterrenstelsels wordt bepaald door superzware zwarte gaten

Centaurus A, een bekend sterrenstelsel met een actief superzwaar zwart gat. Credit: ESO/WFI (Optical); MPIfR/ESO/APEX/A.Weiss et al. (Submillimetre); NASA/CXC/CfA/R.Kraft et al. (X-ray)

Sterrenkundigen van de Universiteit van Californië hebben een nauwe samenhang ontdekt tussen de massa van het centrale zwarte gat van sterrenstelsels en de geschiedenis van de stervorming in die stelsels. Bekend is dat jonge sterrenstelsels een grote stervorming kennen, maar dat ze naarmate het sterrenstelsels verder evolueert de snelheid van stervorming daalt. Dat uitdoven in grote sterrenstelsels blijkt gerelateerd te zijn aan de massa van het superzware zwarte gat in het centrum van het stelsel, aldus dit artikel dat maandag in Nature werd gepubliceerd. Alle sterrenstelsels bevatten in hun kern een superzwaar zwart gat en soms zijn die kernen zeer actief als ‘active galactic nucleus’ (AGN). De energie die dan wordt uitgestraald zorgt er voor dat gas in het centrum van het stelsel wordt verhit en weggeblazen en dat verhinderd de stervorming, want daarvoor zijn gaswolken nodig die krimpen, vanwege koeling. Dat idee hebben sterrenkundigen al decennia, maar nu is er ook bewijs voor gevonden.

De Hobby-Eberly Telescope in Texas. Credit: Ethan Tweedie Photography

Een groep sterrenkundigen onder leiding van Ignacio Martín-Navarro bestudeerde middels de Hobby-Eberly Telescope Massive Galaxy Survey de spectra van sterrenstelsels. Uit de verkregen spectra kon men de stervormingsgeschiedenis afleiden. Die bleek niet gerelateerd te zijn aan de vorm van de sterrenstelsels, aan hun afmetingen of andere eigenschappen, maar wel aan de massa van hun centrale zwart gat. Sterrenstelsels met zwaardere zarte gaten bleken eerder uit te doven dan stelsels met lichtere zwarte gaten. Hoe het uitdoof-mechanisme precies werkt is nog niet bekend. Bron: Universiteit van Californië.

Share

Comments

  1. Het lijkt er dus op neer te komen dat er in de evolutie van sterrenstelsels er eerst de super massieve zwarte gaten zijn ontstaan uit verzameld “ruimtestof” en vervolgens uit die zwarte gaten pas de sterrenstelsels zijn ontstaan.

Speak Your Mind

*