Een voorbeeld van een quasar. Credit: ESA/NASA Hubble.
Sterrenkundigen van de Australian National University (ANU) hebben een superzwaar zwart gat ontdekt dat het snelst groeiende zwart gat is dat bekend is in het heelal. Het zwarte gat bevindt zich in het centrum van de quasar SMSS~J215728.21-360215.1 en iedere twee dagen krijgt ‘ie ongeveer één zonsmassa aan materie toegevoerd die wordt opgeslokt. De quasar is feitelijk een compleet sterrenstelsel, maar door de enorme activiteit van het centrale zwarte gat is ‘ie veel lichtrijker, vanuit de omgeving van het zwarte gat (met name z’n omringende snelroterende accretieschijf) wordt duizenden keren meer straling uitgezonden dan een normaal sterrenstelsel afgeeft – de meeste straling is in het ultraviolette deel van het spectrum. Die UV-straling zorgde in het vroege heelal voor de re-ïonisatie van het neutrale waterstof.
Impressie van een superzwaar zwart gat in het centrum van een quasar. Credit: NASA.
Het zwarte gat in SMSS~J215728.21-360215.1 is nu al twintig miljard keer zo zwaar als de zon en iedere miljoen jaar komt er bij dit tempo aan massatoevoer 1% bij. Quasar SMSS~J215728.21-360215.1 staat op 12 miljard lichtjaar afstand, z’n roodverschuiving is z=4,75. Om een indruk te krijgen van de lichtkracht van de quasar: als dat monster-zwart gat in het midden van onze Melkweg zou staan, waar nu zwarte gat Sgr A* staat (ruim vier miljoen zonsmassa), dan zou ‘ie aan de hemel tien keer helderder dan de Volle Maan zijn, alle andere sterren overstralend. Voor de afstandsbepaling werd onder andere gebruik gemaakt van de ANU 2.3 meter telescoop. De onlangs gepubliceerde DR2-gegevens van Gaia kwamen daar ook bij te pas. Hier het vakartikel over de ontdekking van het record-zwarte gat, dat gepubliceerd zal gaan worden in de Publications of the Astronomical Society of Australia. Bron: ANU.
