29 maart 2024

Nieuwe resultaten wijzen erop dat de interstellaire nomade `Oumuamua een komeet is

Artist’s impression van de interstellaire planetoïde `Oumuamua. Credit:ESA/Hubble, NASA, ESO, M. Kornmesser

Oumuamua, het eerste interstellaire object dat in ons zonnestelsel is ontdekt, verwijdert zich sneller van de zon dan verwacht. Dit afwijkende gedrag is gedetecteerd door een wereldwijd astronomisch samenwerkingsverband, waar ook ESO’s Very Large Telescope in Chili deel van uitmaakt. De nieuwe resultaten suggereren datOumuamua waarschijnlijk een interstellaire komeet is en geen planetoïde. De ontdekking verschijnt in het tijdschrift Nature.

Oumuamua – het eerste interstellaire object dat in ons zonnestelsel is ontdekt – is sinds zijn ontdekking in oktober 2017 intensief onderzocht [1]'Oumuamua, uitgesproken als ‘o-MOE-a-MOE-a’, werd voor het eerst opgemerkt met behulp van de Pan-STARRS-telescoop van de Haleakala-sterrenwacht op Hawaï. De naam betekent ‘verkenner’ in het … Lees verder . Door gegevens van de Very Large Telescope van ESO en andere sterrenwachten te combineren, heeft een internationaal team van astronomen nu ontdekt dat het object sneller beweegt dan voorspeld. De gemeten snelheidswinst is klein enOumuamua vertraagt nog steeds vanwege de aantrekkingskracht van de zon, maar net niet zo snel als de hemelmechanica voorspelt.

Het onderzoeksteam onder leiding van Marco Micheli (European Space Agency) heeft verschillende scenario’s onderzocht om de groter-dan-voorspelde snelheid van deze eigenaardige interstellaire bezoeker te verklaren. De meest waarschijnlijke verklaring is dat er materiaal uit het oppervlak van Oumuamua ontsnapt ten gevolg van opwarming door de zon – een gedrag dat ‘uitgassen’ wordt genoemd [2]Het onderzoeksteam heeft verschillende hypotheses getest om de onverwachte snelheidsverandering te verklaren. De onderzoekers hebben onderzocht of de stralingsdruk van de zon, het Jarkovski-effect of … Lees verder . Deze uitstoot van materie resulteert in een stuwkracht die net dat kleine, maar gestage duwtje geeft dat ervoor zorgt dat `Oumuamua ons zonnestelsel met grotere snelheid verlaat dan verwacht. Sinds 1 juni 2018 verplaatst hij zich met ongeveer 114.000 kilometer per uur.

Voorspelde positie van `Oumuamua versus de waargenomen positie.  Credit:ESA

Uitgassing is kenmerkend voor kometen en in strijd met de eerdere classificatie van `Oumuamua als een interstellaire planetoïde. ‘We denken dat dit een kleine, rare komeet is’, zegt Marco Micheli. ‘We kunnen in de gegevens zien dat de extra impuls afneemt naarmate hij zich verder van de zon verwijdert, wat typerend is voor kometen.’

Wanneer een komeet wordt opgewarmd door de zon, begint hij doorgaans stof en gas uit te stoten, waardoor zich een wolk van materiaal – een zogeheten coma – om de komeet vormt, evenals een karakteristieke staart. Het onderzoeksteam kon echter geen enkel visueel bewijs van uitgassing ontdekken.

‘We hebben geen stof, coma of staart gezien, wat ongebruikelijk is’, verklaart co-auteur Karen Meech van de Universiteit van Hawaï, VS. Meech gaf in 2017 leiding aan de karakterisering van Oumuamua door het ontdekkingsteam. ‘We denken datOumuamua wellicht ongewoon grote, grove stofkorrels uitstoot.’

Het team denkt dat het fijne stof waarmee de oppervlakken van de meeste kometen zijn bedekt tijdens Oumuamua’s reis door de interstellaire ruimte is geërodeerd, waardoor alleen de wat grotere stofkorrels achterbleven. Een wolk van grotere deeltjes zou niet helder genoeg zijn om gedetecteerd te kunnen worden, maar kan wel de onverwachte verandering in de snelheid vanOumuamua verklaren.

Niet alleen Oumuamua’s vermeende uitgassing is een onopgelost raadsel, maar ook zijn interstellaire oorsprong. Het team deed de nieuwe waarnemingen vanOumuamua aanvankelijk om precies het door hem gevolgde traject te kunnen bepalen. Op die manier zou het wellicht zijn gelukt om vast te stellen van welke ster het object afkomstig was. De nieuwe ontdekking maakt dat veel lastiger.

‘De ware aard van deze geheimzinnige interstellaire nomade zal misschien wel altijd een raadsel blijven’, concludeert teamlid en ESO-astronoom Olivier Hainaut. ‘`Oumuamua’s recent ontdekte snelheidswinst maakt het moeilijker om het pad te traceren dat hij sinds het verlaten van zijn moederster heeft gevolgd.’ Bron: ESO.nl.

Voetnoten

Voetnoten
1 'Oumuamua, uitgesproken als ‘o-MOE-a-MOE-a’, werd voor het eerst opgemerkt met behulp van de Pan-STARRS-telescoop van de Haleakala-sterrenwacht op Hawaï. De naam betekent ‘verkenner’ in het Hawaïaans, wat goed past bij het eerst bekende object van interstellaire oorsprong dat ons zonnestelsel heeft betreden. De oorspronkelijke waarnemingen wezen erop dat het een langwerpig, klein object was waarvan de kleur overeenkwam met die van een komeet.
2 Het onderzoeksteam heeft verschillende hypotheses getest om de onverwachte snelheidsverandering te verklaren. De onderzoekers hebben onderzocht of de stralingsdruk van de zon, het Jarkovski-effect of wrijvingsachtige verschijnselen de waarnemingen konden verklaren. Er werd ook gecontroleerd of de snelheidswinst veroorzaakt kon zijn door bijvoorbeeld een botsing, doordatOumuamua een binair object is of doordat Oumuamua een magnetisch object is. Ook de onwaarschijnlijke theorie datOumuamua een interstellair ruimteschip zou zijn werd verworpen: het feit dat de vloeiende en aanhoudende snelheidsverandering niet past bij een raketaandrijving en dat het object een chaotische tuimelbeweging vertoont, spreekt ertegen dat het een kunstmatig object is.
Share

Speak Your Mind

*