Voorstelling van de detectie van fotonen en neutrino’s door Fermi (boven) en IceCube (beneden). Credit: Icecube/NSF.
Vandaag is zoals aangekondigd op een persconferentie van de NSF bekendgemaakt dat sterrenkundigen erin geslaagd zijn om vanuit één bron aan de hemel, de ‘blazar’ genaamd TXS 0506+056 – een sterrenstelsel iets ten westen van de ster Bellatrix in het sterrenbeeld Orion op 3,7 miljard lichtjaar afstand met een superzwaar zwart gat, wiens straalstroom recht op de aarde is gericht – zowel energierijke fotonen als neutrino’s waar te nemen. De waarneming werd gedaan op 22 september 2017 en hij werd waargenomen door de Fermi satelliet, die de fotonen van de gammastraling ervan zag, als de IceCube detector op de Zuidpool, die de neutrino’s ervan zag (als ‘event IC170922‘).
De door IceCube waargenomen event IceCube-170922A. Credit: Icecube/NSF.
De waarneming werd bevestigd door een keur van andere telescopen, zoals de Major Atmospheric Gamma Imaging Cherenkov Telescopes en NASA’s Neil Gehrels Swift Observatory De neutrino die door IceCube werd waargenomen had een enorme hoeveelheid energie, 290 biljoen eV (290 TeV), da’s 45 keer meer dan de hoogste energie die gehaald wordt in de Large Hadron Collider, ’s werelds grootste deetjesversneller. De waarneming van die EHE-neutrino (Extremely high energy neutrino) en de gamma-fotonen maakt dat dit een belangrijke gebeurtenis is van de ‘multi-messenger astrophysics’, de sterrenkunde die in meerdere vormen van het spectrum waarnemingen doet. De bron van de neutrino’s en fotonen is een blazar, een reusachtig elliptisch sterrenstelsel met een actief superzwaar gat in zijn kern, wiens straalstroom vol met zeer snelle en energierijke deeljes exact onze kant uit wijst. In het vaktijdschrift Science zijn over de ontdekking twee artikelen verschenen, deze en ook deze.
In 1987 werden ook al eens fotonen en neutrino’s uit één bron waargenomen, te weten supernova SN1987A, maar de energieën van de deeltjes uit TXS 0506+056 waren miljoenen tot miljarden keren zo krachtig! Met deze waarnemingen is bewezen dat TXS 0506+056 een bron is van zowel energierijke neutrino’s als kosmische straling. De neutrino’s én gamma-fotonen zijn beiden geproduceerd door zeer energierijke protonen in de straalstromen van de blazar. Bron: NASA.
