29 maart 2024

Een stukkie “eigen” Melkwegstelsel

Deneb, de Noord Amerika-nevel en de melkweg in het sterrenbeeld de Zwaan

De inspiratie om dit plaatje te willen maken kwam na boven borrelen bij het maken van het plaatje welke ik heb laten zien in mijn vorige astroblogje waarin ik het balkspiraalstelsel Messier 109 beschreef als zijnde een soort van spiegelbeeld van ons eigen melkwegstelsel……..

Tijdens het maken van dit plaatje  bedacht ik mij opeens dat ik al jaren en jaren druk in de weer ben om met veel pijn en moeite de meest zwakke,  eng piepklein exotische en bezopen vergelegen melkwegstelsels “uit de lucht te plukken”, mijn astrofotografisch geluk vervolgens luid bezingend wanneer er ook maar het kleinste hintje van een heuse spiraalarm te zien was,  terwijl er, zeker tijdens de zomermaanden,  toch echt een joekel van zo’n galactische spiraalarm   breeduit en bijkans van horizon tot horizon over mijn botte harses loopt te lopen!!!

Die galactische spiraalarm noemen “wij” gemakshalve en eigenlijk redelijk foutief “de melkweg” want het is maar een heel piepklein stukje lokale spiraalarm van een heel groot “heelal-eiland”, zijnde het balkspiraal-melkwegstelsel waarin wij wonen. Onze woonplek in dat 100.000lichtjaar in diameter grote heelal-eiland ligt “ergens in de buitenwijken” op ongever 25.000 lichtjaar vanaf het centrum van dat heelal-eiland/ons melkwegstelsel. Het/ons melkwegstelsel is één van de vele miljarden andere vrolijk rondzwervende “Heelal-eilanden” waar “ons” Universum mee “gevuld” is

Het is zo makkelijk dit stukkie omgevingsbewustzijn te vergeten c.q.  te negeren..maarre….als je vanavond, uiteraard op een NIET lichtvervuilingsverziekte waarneemplek, naar buiten loopt en in de richting van het sterrenbeeld Zwaan kijkt, dan zie je met je eigen blote ogen  lekker van heel dichtbij zo’n heus en groots heelal-eiland   zijnde  een prachtig stukkie spiraalarm van ons eigen fraaie melkwegstelsel met heel veel sterren, gaswolken en zeker in het sterrenbeeld zwaan heel duidelijk zichtbaar…van die mooie grote donkere stofwolken.

Wij wonen dus in “zo’n ding”,  zo’n  melkwegstelsel en al om ons heen kijkende vanuit “ons” huidige galactische stekkie gelegen ergens tussen de Orion-arm en de Cygnus-arm” kunnen we daarvan dus ook best wel het wat maar toch ook weer niet echt veel, ongeveer 6000 lichtjaar,  in de rondte  zien.  Dit “huidige stekkie” is natuurlijk niet een “permanent stekkie” omdat onze zon gezellig samen met haar acht planetenkinderen plus aanhang om het centrum van “ons” melkwegstelsel braaf haar rondjes draait. Over zo’n rondje melkwegstelsel doet de Zon danweer zo’n 250 miljoen jaar en als ik het dan goed begrepen heb zijn we nu net begonnen aan rondje nummero 22!

Vanuit Nederland gezien beperkt het zicht op ons melkwegstelsel,  vanwege de hoge noordelijke breedten en de lokale lichtvervuiling,  zich toch vooral tot het stukkie spiraalarm in de Zwaan en omgeving,  maar ga je naar wat zuidelijker streken en dan vooral zuidelijke streken zonder lichtvervuiling waar de sterrenbeelden sagittarius en schorpioen hoger boven de horizon klimmen,  dan kijk je als het ware, hup zo,  in de richting van het overvolle centrum van ons melkwegstelsel.

Nu kan je dat centrum, gelegen op een afstandje van zo’n dikke 25000 lichtjaar,  natuurlijk niet echt zien omdat dat verscholen ligt achter een wirwar van binnenbocht-spiraalarmen en grote donkere stofwolken,  maar zowel visueel en helemaal op lang(er) belichte astrofoto’s kun je wel heel goed zien dat die richting “is where all the action is” met al die vele en vele sterren, gasnevels en donkere stofwolken!!  In dat centrum van ons melkwegstelsel zit ook de “motor” van ons melkwegstelsel in de vorm van een zogenaamd “supermassive black hole”….een monster van een zwarte gat met geschatte diameter van iets in de buurt van 15 lichtjaar.

Op dit moment is een consortium van verschillende astronomische instellingen druk bezig met het proberen te verkrijgen van de “astrofotografische-galactische heilige graal” in de vorm van een (detail)-opname van ditzelfde superzware zwarte gat…..een langverwachte Nobelprijs opname waar..snik….mijn bescheiden melkwegplaatje helaas zeer bij in de schaduw zal staan.  Aan de andere kant….ik heb mijn plaatje al en zij nog niet!!

Nog twee andere astrofotografische eigen melkwegstelsel inspiratiebronnen waren o.a. enkele fraaie melkwegopnames in de richting van Sagittarius vanuit Malta(??) gemaakt door immer zeer gewaardeerd astroblogs-collega Jan heuser en niet te vergeten een recente lezing op ons sterrenkluppie door ook immer gewaardeerd astroblogs-collega (een beetje stevig slijmen kan immers nooit kwaad, ja toch..niet dan??) Paul Bakker over astrofotografie ZONDER toeters en bellen…..want..eh….de melkweg fotograferen is eigenlijk relatief bezien best wel een makkie.

Op een donkere plek kun je met een huis, tuin en keuken digitale spiegelreflexcamera zelfs zo zonder automatisch volgstatief al hele kekke plaatjes maken van ons melkwegstelsel.  Camera met standaard 50mm lens  op statief of gewoon lekker lomp tegen een steen gelegd ruwweg op de Zwaan (of sagittarius als je b.v. in Zuid frankrijk bent) gericht….Lens een seconde of 30 open laten staan en dan kan je een heel aardige opname hebben waarin de sterren nog steeds redelijkerwijze puntjes zijn i.p.v streepjes. Streepjes veroorzaakt omdat Moeder Aarde al zo’n dikke 4.5 miljard jaar de onhebbelijke eigenschap heeft  jouw kiektoestelletje…..grrrrr….onder de “stilstaande” hemel te willen doen doordraaien. Wil je “meer”,  dan moet je om geen streepjes te krijgen, je camera op een “volginrichting” plaatsen….en in mijn geval was dat de “big time overkill combinatie” van canon 1000D met 50mm standaardlens geplaatst op de monster EQ6 montering.

Voor deze opname heb ik gewoon, volgens mijn “Standaard Biesbos-astrofotografie-expeditie-poolster-uitlijn-procedure (lekker scrabble woordje!!) de EQ6 uitgelijnd op de poolster vervolgens lekker lui en  zalig schaamteloos decadent middels GoTo de ster Deneb “opgezocht!!! En net zoals bij het fotograferen met de 20cm Newton het hele standaard belichtingsritueel doorlopen van  subjes, dark frames en flatfields schieten.  Alleen nu heb ik het hele treintje tijdens die 6 subjes van 5 minuten(iso800) gewoon,  zonder zelf mee te volgen,  laten lopen enne gezien de sterpuntjes in de opname ging dat prima de lux!! Heerlijk trouwens om nu eens niet zo ingespannen door dat kruisdraad-oculair te hoeven loeren om de EQ6 in toom te houden. Heb tijdens heel de opnamesessie heerlijk de luie astro hangjeugd-bejaarde uitgehangen, comfortabel gezeten tegen het rechter achterwiel van mijn gele zachtdeinende astro-boudoir ergo mijn brave Besteleendje.

Na die 6 subjes tijdens het terugrijden nog 4 dark frames geschoten en thuis nog een stuk of 14 flatfields om het “veldfeest” compleet te maken…..Digitale afwerking: stacken met deep sky stacker, canon digital photo professional en een vleugje photoshop. Ok…wellicht allemaal een tikkie “overdone” maar ik heb wel een leuk stukkie “eigen” melkweg te pakken met daarop te zien (de omgeving van) de ster Debeb (de staartster van de Zwaan) maar ook, met dank aan de vet verhoogde roodgevoeligheid van de canon 1000D, ook heel duidelijk NGC 7000, de Noord Amerikanevel en links naast de ster Sadr, de met een donkere stofwolk doorkruiste gasnevel IC 1318. Verder is onderaan de opname het begin te zien van de grote donkere stofwolk die zo kenmerkend is voor dit stukkie, in de zwaan gelegen, spiraalarm van ons eigen mooie melkwegstelsel!!

Share
Over Jan Brandt

Comments

  1. Mooi, Jan. En hoe relaxed is dat om je montering het werk te laten doen en niet achter je draadoculair te hoeven zwoegen?

    O Ja, het was bij mij geen Malta maar Kreta. Alhoewel dat weinig verschil zal uitmaken voor het resultaat. Ik denk dat beiden in de bergen even donker is en staan ongeveer op dezelfde breedtegraad schat ik.

  2. Paul Bakker zegt

    Fraai Jan. ik hou wel van dit soort plaatjes.
    En fijn he, om een borrelnoot-astronoom te zijn.

Laat een antwoord achter aan Paul Bakker Reactie annuleren

*