Site pictogram Astroblogs

Enkele van de oudste sterrenstelsels van het heelal ontdekt en ze draaien…om de Melkweg

Simulatie van dwergstelsels rondom een groot sterrenstelsel. Credit: Durham ICC/HITS/MPIA/Auriga/S. Bose et al.

Sterrenkundigen van de Durham Universiteit en het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) hebben aanwijzingen gevonden dat enkele van de dwergstelsels die om de Melkweg draaien tot de alleroudste sterrenstelsels in het heelal behoren. De Melkweg heeft bijna zestig van die kleine begeleiders en sommigen daarvan, met namen als Segue-1, Bootes I, Tucana II en Ursa Major I, lijken al kort na het ontstaan van het heelal te zijn gevormd – het heelal zelf is 13,8 miljard jaar oud. Onderzoek van de sterrenkundigen laat zien dat de Melkweg twee types van begeleiders heeft. Het eerste type ontstond al 100 miljoen jaar na de oerknal, toen aan het einde van de kosmische ‘donkere periode’, die 380.000 jaar na de oerknal begon met de recombinatie van waterstof atoomkernen en elektronen tot neutraal waterstof en de ontkoppeling van straling en materie, het waterstofgas ging afkoelen en in de halo’s van donkere materie tot sterren ging condenseren. Dat leverde de eerste generatie sterrenstelsels op, die lichtzwak waren. De hierboven genoemde dwergstelsels van de Melkweg behoren tot die eerste generatie.

Een voorbeeld van zo’n dwergstelsel, het nauwelijks zichtbare stelsel Bootes I, gefotografeerd door Hubble. Credits: ESA/NASA.

Enkele honderden miljoenen jaren later ontstond de tweede generatie, toen het waterstof door de intense UV-straling van de eerste stelsels geïoneerd was, d.w.z. toen de waterstofkernen en elektronen weer loskoppelden [1]Toeval of niet, maar deze week zijn ook de resultaten bekendgemaakt van de Hubble Deep UV (HDUV) Legacy Survey, waarbij met Hubble de stervorming en daaraan gekoppelde UV-straling van 12.000 … Lees verder. Toen ontstonden ook de echte grote sterrenstelsels, zoals de Melkweg en het Andromedastelsel. De sterrenkundigen van de twee instituten hebben een computersimulatie gemaakt van het ontstaan van sterrenstelsels en het onderscheid in de twee types van dwergstelsels blijkt goed te passen binnen de waarnemingen. Ook past het uitstekend bij het gangbare heelalmodel, het Lambda-CDM model, waarbij men er vanuit gaat dat er donkere energie (Lambda, de Kosmologische constante) en CDM (cold dark matter) is. Hier het vakartikel over de waarnemingen en berekeningen, nog te verschijnen in The Astrophysical Journal. Bron: CfA.

Voetnoten

Voetnoten
1 Toeval of niet, maar deze week zijn ook de resultaten bekendgemaakt van de Hubble Deep UV (HDUV) Legacy Survey, waarbij met Hubble de stervorming en daaraan gekoppelde UV-straling van 12.000 sterrenstelsels in het vroege heelal in beeld is gebracht. Hier meer info daarover. Hier het vakartikel erover.
FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten