Credits: NASA/STScI/ESO/Afanasiev et al.
Fornax UCD3 is een heel klein sterrenstelsel, een dwergstelsel, dat zestig miljoen lichtjaar van ons vandaan staat in het zuidelijke sterrenbeeld Oven (Fornax) en dat hoort bij het grote sterrenstelsel NGC 1399 – de afkorting UCD staat voor ultracompacte dwergstelsels. Met het SINFONI instrument van de European Southern Observatory’s (ESO) Very Large Telescope (VLT) in Chili hebben ze het dwergstelsel bekeken en wat blijkt: er huist in het centrum een gigantisch groot zwart gat van 3,5 miljoen keer de massa van de zon. De Melkweg heeft een vergelijkbaar superzwaar zwart gat in z’n centrum – Sgr A* is pakweg 4,3 miljoen keer de massa van de zon – maar de Melkweg is vele malen groter dan Fornax UCD3. Ter vergelijking: onze Melkweg heeft een diameter van zo’n 100.000 lichtjaar en heeft een massa van pakweg 400 miljard zonsmassa, Fornax UCD3 is pakweg 300 lichtjaar (!) in doorsnede en z’n massa is een schamele tientallen miljoenen keer de zonsmassa. Z’n zwarte gat bedraagt 4% van de massa van het dwergstelsel, terwijl dat bij ‘gewone’ sterrenstelsels zoals de melkweg slechts 0,3% bedraagt.
Men heeft vaker van dit soort dwergstelsels met grote superzware zwarte gaten ontdekt, zoals M60-UCD1. De gedachte is dat ze ooit in een ver verleden groter waren, maar door een bijna-botsing met een groter naburig sterrenstelsel zijn gestript van het merendeel van hun sterren en dat ze klein, maar met een relatief groot zwart gat achterbleven. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan Fornax UCD3, verschenen in he Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Space.com.
