29 maart 2024

Onderzoek naar lek in ISS wordt vervolgd met EVA ruimtewandeling

Het lekje aan de buitenkant van het ISS dat op 29 augustus j.l. in de woonmodule van de Sojoez MS-09/558 ontdekt werd en later gerepareerd, krijgt alsnog nader onderzoek in de vorm van een inspectie met ten minste één ruimtewandeling of EVA (Extravehicular Activity) uitgevoerd door twee Russische kosmonauten eind dit jaar.

Sojoez modules, rechtsboven met degene met lek, boven Andes 15/8/’18  credits; NASA

Het lek dat zich achter de toiletruimte in de woonmodule van de Sojoez bevond werd eerst gedicht met Kapton-tape en daarna met een soort transparant gaas gedrenkt in epoxyhars. Dit zorgde ervoor dat er in ieder geval geen drukverlies meer optrad.  Er was wel verschil van mening over de aanpak, de Amerikanen wilden deze procedure liever eerst testen op de grond maar de Russen wilden geen tijd verliezen en het direct dichtmaken. Alles leek weer in orde, er trad geen drukverlies meer op. Begin september werd er bij nader onderzoek geconstateerd dat het gaatje zeker geen micrometeoriet was gezien de vorm en krasjes eromheen, en wel op de grond in het productieproces erin geboord moest zijn. Maar in de tweede week van september kwamen de Russen die een eigen onderzoeksteam hadden ingezet bij RKK Energia, de fabrikant van de Sojoez, terug op deze conclusie en beweerden zij dat het er meer op leek dat het gaatje in gewichtloosheid was aangebracht. Dit daar er volgens hen maar liefst 8 boor pogingen te zien waren op beeldmateriaal. Vanaf toen gingen beweringen over en weer tot er zelfs de optie van sabotage genoemd werd. De zeskoppige bemanning van Expeditie 56 zelf weersprak dit hevig en stelde dat er absoluut geen sprake is van enig wanverhouding of iets soortgelijks tussen de zes astronauten onderling.

Op 11 september j.l. werd door de vice directeur-generaal Sergei Saveliev van Roscosmos aangekondigd dat Roscosmos al zijn partners op de hoogte zou stellen van de resultaten van het onderzoek naar het Sojoez lek en andere ruimtevaartbureaus zou verzoeken deze bevindingen te onderschrijven. Op 12 september zei de de recent in mei geïnstalleerde vice-premier Joeri Borisov, verantwoordelijk voor de ruimtevaartindustrie en het militair industrieel complex, dat het absoluut ontoelaatbaar was ook maar enige verdenking te laten op de astronauten terwijl het onderzoek in volle gang was. ‘Het is niet uitgesloten dat de oorzaak ligt bij een productie defect en dat er nog vele theorieën boven komen drijven,’ aldus Borisov in de Russische media. En verder; ‘Het feit blijft dat de module al lange tijd in een aardebaan is en onlangs pas het drukverlies werd vernomen, dit en het is goed dat er tijdig en zorgvuldig actie is ondernomen. Tevens is het totaal ongepast en zelfs gevaarlijk nu al voortijdig onjuiste conclusies te trekken. Het team is een goed geolied collectief.’, aldus Borisov in zijn persverklaring. Ook kwam er samen met NASA’s  hoofd Jim Bridenstine een gemeenschappelijke verklaring uit omtrent het optreden van beide organisaties inzake dit probleem*.

Om de theorie dat het gaatje op de grond zou zijn aangebracht alsnog bevestigd te krijgen plannen de Russische ruimtevaart autoriteiten alsnog een EVA, een Extravehicular Activity. Een ruimtewandeling uitgevoerd door de twee Russische astronauten Aleksei Ovchinin en Sergei Prokopyev. In principe eenmalig maar mocht het nodig zijn dan volgt er nog een tweede, eventueel in een Amerikaans/Russische combinatie. Als er nog sporen van kit gevonden kunnen worden op de buitenkant dan kan deze EVA helpen nieuw bewijsmateriaal te leveren om de theorie bevestigd te krijgen dat het gaatje er vanaf de binnenkant in is geboord tijdens het fabricage proces, en dat het vervolgens dicht gekit en opgelapt is vanaf de buitenkant. De astronauten vonden binnen geen sporen van kitmiddel binnen in de module maar een endoscopisch onderzoek toonden wel krassen van een boor aan de binnenkant van het meteoriet schild wat het boren vanaf de binnenzijde bevestigde.

Als er sporen van kitmiddel (dat er later in orbit uitgedrukt is) op het exterieur van de woonmodule te vinden zijn, kan men m.b.v. zo een buitenboord wandeling beter bewijs materiaal leveren. Zo is althans de redenering van de betreffende ruimtevaart officials. Het gaatje kan bereikt worden als de kosmonauten zich eerst naar de woonmodule begeven, vervolgens schrapen ze de zachte lagen thermische bedekking eraf om vervolgens door het meteoriet schild te knippen waarbij ze dan bijna stuiten op de drukcabine die zich dan nog op slechts 1,5 cm afstand bevindt. Om toegang tot het gebied te krijgen stellen Russische ingenieurs een scenario op waarbij ze gebruik maken van de Strela robotkraan, de GStM, die momenteel aan de buitenkant van de Zarya FGB module huist. Het instrument kan de astronaut verankeren en aan het eind van de kraan brengen waarop de astronaut zich naar locaties kan begeven die anders niet toegankelijk zijn vanwege het gebrek aan railings. De EVA zal waarschijnlijk eind november of december dit jaar plaats vinden. Jim Bridenstine en zijn collega Dimitri Rogozin zullen elkaar persoonlijk ontmoeten op 10 oktober a.s. in het Kosmodroom te Baikonoer in Kazachstan om de lancering van de Sojoez bij te wonen met aan boord de Amerikaanse astronaut Nick Hague en de Russische kosmonaut Aleksei Ovchinin. Bronnen; Russian Space Web / New Atlas

*AB 12/9 j.l.

Share

Speak Your Mind

*