Ik was vanochtend bezig met een hardlooptraining, eentje in de aanloop naar de marathon van Eindhoven, die op zondag 14 oktober gaat plaatsvinden. Toen ik pakweg twee kilometer gelopen had (uiteindelijk werden het er 27,5 km) kwam ik op de Wieldrechtse Zeedijk uit, een dijk aan de zuidkant van Dordrecht. Bovenop de dijk zag ik links de laagstaande zon, die over de laaghangende mist heen scheen. Een prachtig tafereel, waar ik snel even een foto van maakte, welke je hierboven ziet. Ik liep vervolgens door en toen ik naar rechts keek zag ik het! Aan de andere kant van de dijk was ook een dikke deken van mist en daarop zag ik mijn schaduw. Het viel mij direct op: om mijn schaduw heen was een soort van halo te zien, waarin kleuren te zien waren – een dubbele halo zelfs, want er was een licht om mijn hoofd heen en daaromheen weer een grotere halo. Je snapt dat ik daar ook direct een foto van heb gemaakt:
Thuisgekomen na de training ging ik direct op internet kijken wat dat nou precies was geweest wat ik daar ’s ochtend in die polder bij Dordrecht-zuid had gezien. Het blijkt te gaan om een verschijnsel dat bekend staat als een Brockenspook, een optisch fenomeen dat verwant is aan de glorie. Het treedt op bij mist, dauw of bewolking en het centrum van het Brockenspook bevindt zich altijd precies op het punt direct tegenover waar de waarnemer de zon ziet (of de maan, daar kan ’t ook bij gebeuren). Dit punt – het tegenpunt van de zon – is ook waar de schaduw van het hoofd van de waarnemer zich bevindt, zodat het kan lijken alsof die schaduw een ‘heiligenkrans’ om het hoofd draagt. Niet voor niets dat professor Minnaert in zijn boek De Natuurkunde van ’t Vrije Veld, dat ik er voor de volledigheid maar even bij heb gepakt, het in hoofdstuk IX heeft over de ‘Heiligenschijn’. In het boek kwam ik deze foto tegen, die laat zien dat je het ook kan zien bij dauwdruppeltjes in een grasveld.
De naam Brockenspook komt van de berg Brocken in Noord-Duitsland, waar vaak mistige omstandigheden heersen en dit fenomeen regelmatig spectaculaire beelden oplevert. Het zijn vaak spookachtige silhouetten die je ziet, dus je kunt je voorstellen dat als je geen weet hebt van optische effecten je best wel kan schrikken (of dat jezelf eventjes een heilige met een aureool waant). Afijn, tot slot nog even een kaartje waar dit allemaal plaatsvond, daar op die Wieldrechtse Zeedijk. Ik heb er even de plek ingetekend waar de zon stond, waar ik stond (bij het plusje) en waar de schaduw te met de Brockenspook te zien was, bij de pijl.
