Credit: Javier Orjuela Koop
Natuurkundigen zijn erin geslaagd om in een deeltjesversneller superhete kleine druppeltjes te maken, die uit een mix van quarks en gluonen bestaan, de elementaire deeltjes waaruit het allervroegste heelal tijdens de oerknal zou hebben bestaan. In het PHENIX experiment van de deeltjesversneller van Brookhaven National Laboratory in Upton (New York, VS) heeft men dat quark gluon plasma kunnen creëeren en dat deden ze door protonen en neutronen met bijna de lichtsnelheid tegen elkaar te knallen. De druppeltjes met het quark gluon plasma blijkt in drie geometrische vormen voor te komen, cirkelvormig, ellipsvormig en driehoekig (zie de afbeelding). Het plasma lijkt zich volgens de experimenten te gedragen als een vloeistof, een bevestiging van een vermoeden dat men eerder al had. Die eerdere experimenten werden ook in de VS gedaan, in de Brookhaven’s Relativistic Heavy Ion Collider (RHIC) vanaf 2000.
Credit: PHENIX, Nature 2018
Hoe de vorm van de druppels er precies uit ziet hangt af van hetgeen ze tegen elkaar knallen. Als het paren van protonen en neutronen zijn, samen deuteronen genoemd, dan vormen die ellipsvormige druppels, trio’s bestaande uit twee protonen en één neutron – tezamen helium-3 geheten – vormen driehoekige druppels en enkele protonen die tegen elkaar knallen vormen cirkelvormige druppels (zie ook de afbeelding hierboven). Door experimenten als deze wil men meer te weten komen over de eerste milliseconden van het heelal, toen er nog geen atomen waren gevormd. Bron: Universiteit van Colorado, Boulder.
