28 maart 2024

Het spectrum van de ster Epsilon Eridani uitgeprint – lengte… 36 meter!

Credit: PEPSI.

Epsilon Eridani (ε Eri = 18 Eri = HD 22049 = Ran) is een dwergster in het sterrenbeeld Eridanus (Rivier Eridanus). Hij lijkt enigzins op de zon, al is ‘ie 800 K koeler aan het oppervlak en is ‘ie met een leeftijd van 1 miljard jaar een stuk jonger dan de zon. Met een schijnbare helderheid van 3,73 is ‘ie gemakkelijk met het blote oog zichtbaar. Het spectraaltype van ε Eridani is K2V, dat van de zon is G2V (van het bekende rijtje WOBAFGKMRNS). Hij staat ruim 10,5 lichtjaar van ons vandaan en voor sterrenkundigen is dat in de achtertuin van de zon.

Kaart van het sterrenbeeld Eridanus. Credit: Wikipedia.

Ideaal dus om ‘m te bestuderen, zeker nu ook bekend is dat er twee planetoïdengordels om ε Eridani zijn én dat er minstens één exoplaneet omheen draait,  ε Eridani b. Vandaar dat ze een poosje terug een zeer uitgebreid spectrum van de ster hebben gemaakt en wel met PEPSI. Eh…. PEPSI, gaat de commercie van de cola nou al zo ver dat ze sterspectra gaan meten? Nee, wees gerust, het gaat hier om het Potsdam Echelle Polarimetric and Spectroscopic Instrument (jawel, afgekort tot PEPSI), dat verbonden is aan de Large Binocular Telescope (LBT) in de Verenigde Staten, een soort van reusachtige binoculair.

Het logo van PEPSI. Credit: PEPSI.

Met PEPSI hebben ze van vele sterren het spectrum gemeten, grote reuzensterren zoals Arcturus en kleine (dwerg-)sterren zoals Sirius en ε Eridani. Van de laatste hebben ze het spectrum gemeten in het bereik van 3825 tot 9135 Angström (ja ouderwetse eenheid ik weet ’t, 1 A=0,1 nm). Een stukje van dat spectrum zie je bovenaan. Voor sterrenkundigen is zo’n spectrum een ideale vingerafdruk om meer te weten te komen over de ster, zoals z’n chemische samenstelling. Het grappige is dat ze dat spectrum van ε Eridani geprint hebben en dat bleek een lap papier van maar liefst 36 meter op te leveren – ding dong! Voor de deur van het Leibniz Institute for Astrophysics in Potsdam hebben ze die printout opgehangen en in het filmpje in de tweet hieronder zie je dat – kostelijk om te zien.

Voor de liefhebbers is hier (3,1 Mb) het gehele spectrum van ε Eridani te zien – mijn advies is om ‘m NIET uit te printen. 🙂 Meer wallposters met spectra van andere sterren zijn hier te bewonderen.

Share

Comments

  1. De link verwijst naar je eigen PC Arie … dat werkt niet 🙂
    file:///C:/Users/Dell/Pictures/Foto’s%20Arie/pepsi_epseri_poster_www.pdf
    uitprinten lukt zo niet.

  2. Oh ik dacht al, wat is het opeens druk op mijn PC. Ik pas het zo aan. Dank voor je bericht!

  3. Oh ja, ik heb ook nog even in de blog de naam Ran van Epsilon Eridani gezet. Die naam heeft ‘ie in 2015 officieel van de IAU gekregen.

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*