Dit rotsblok – mogelijk ’t oudste stukje aarde – is gevonden op… de maan

Een internationaal team van onderzoekers heeft aanwijzingen gevonden dat het rotsblok dat je hierboven ziet – codenaam 14321-46, z’n bijnaam is Dikke Bertha – mogelijk het alleroudste rotsblok van de aarde is. Het team, dat onder leiding stond van Jeremy Bellucci (Zweeds Museum van Natuurlijke Geschiedenis) en Alexander Nemchin (Zweeds Museum en de Curtin Universiteit in Australië), heeft in de rots een 2 gram wegend fragment gevonden dat bestaat uit kwarts, zirkoon en feldspar. Dát stukje rots blijkt maar liefst 4 miljard jaar oud te zijn. En waar is 14321-46 gevonden? Februari 1971 op de Maan! Jawel, de astronauten Alan Shepard en Edgar Mitchell, die toen met de Apollo 14 missie bij de Cone krater op de maan landden hebben ‘m meegenomen naar de aarde. Hieronder zie je een foto van 14321-46 op de maan, zoals Shepard en Mitchell `m aantroffen, de rots wordt met een pijl aangegeven.

Het fragment dat onderzocht is zie je op de foto met een pijl aangegeven, een zogeheten ‘felsiet klastisch gesteente‘ – vulkanisch gesteente. Op de maan komen kwarts, zirkoon en feldspar amper voor, maar op aarde is het heel gewoon.

De onderzoekers denken dat het fragment 4,1 tot 4 miljard jaar geleden kristalliseerde op 20 km diepte in de aarde en dat het toen door de inslag van een groot object op aarde de ruimte werd ingeslingerd en op de maan belandde. Dat tijdperk wordt het hadeïcum genoemd en het is het oudste geologische tijdperk van de aarde – een impressie van de aarde van toen zie je hierboven. De maan stond 4 miljard jaar geleden een stuk dichter bij de aarde – in plaats van de afstand van 60 aarde-diameters nu stond de maan toen slechts 28 aarde-diameters van de aarde vandaan, zoals te zien is aan de afbeelding hieronder. De maan verwijdert zich ieder jaar zo’n 3,8 cm van de aarde en die verwijdering was toen al gaande.

Pakweg 100 miljoen jaar later, dus zo’n 3,9 miljard jaar geleden, vond er volgens de onderzoekers, in de buurt van rotsblok 14321-46 op de maan opnieuw een inslag plaats, waarbij het rotsblok gedeeltelijk smolt en het onder een laag grond terecht kwam. Tenslotte vond er 26 miljoen jaar geleden weer een inslag plaats, dit keer de inslag waarbij de 340 meter grote Cone krater onstond. Met die laatste inslag kwam 14321-46 weer aan het oppervlak te liggen en 48 jaar geleden namen Shepard en Mitchell ‘m mee naar de aarde om te onderzoeken. Een vakartikel over het onderzoek verscheen op 24 januari in Earth and Planetary Science Letters. Bron: USRA.