28 maart 2024

Dit rotsblok – mogelijk ’t oudste stukje aarde – is gevonden op… de maan

Credit: Jeremy Bellucci and Alexander Nemchin.

Een internationaal team van onderzoekers heeft aanwijzingen gevonden dat het rotsblok dat je hierboven ziet – codenaam 14321-46, z’n bijnaam is Dikke Bertha – mogelijk het alleroudste rotsblok van de aarde is. Het team, dat onder leiding stond van Jeremy Bellucci (Zweeds Museum van Natuurlijke Geschiedenis) en Alexander Nemchin (Zweeds Museum en de Curtin Universiteit in Australië), heeft in de rots een 2 gram wegend fragment gevonden dat bestaat uit kwarts, zirkoon en feldspar. Dát stukje rots blijkt maar liefst 4 miljard jaar oud te zijn. En waar is 14321-46 gevonden? Februari 1971 op de Maan! Jawel, de astronauten Alan Shepard en Edgar Mitchell, die toen met de Apollo 14 missie bij de Cone krater op de maan landden hebben ‘m meegenomen naar de aarde. Hieronder zie je een foto van 14321-46 op de maan, zoals Shepard en Mitchell `m aantroffen, de rots wordt met een pijl aangegeven.

Credit: NASA

Het fragment dat onderzocht is zie je op de foto met een pijl aangegeven, een zogeheten ‘felsiet klastisch gesteente‘ – vulkanisch gesteente. Op de maan komen kwarts, zirkoon en feldspar amper voor, maar op aarde is het heel gewoon.

credit: Simone Marchi.

De onderzoekers denken dat het fragment 4,1 tot 4 miljard jaar geleden kristalliseerde op 20 km diepte in de aarde en dat het toen door de inslag van een groot object op aarde de ruimte werd ingeslingerd en op de maan belandde. Dat tijdperk wordt het hadeïcum genoemd en het is het oudste geologische tijdperk van de aarde – een impressie van de aarde van toen zie je hierboven. De maan stond 4 miljard jaar geleden een stuk dichter bij de aarde – in plaats van de afstand van 60 aarde-diameters nu stond de maan toen slechts 28 aarde-diameters van de aarde vandaan, zoals te zien is aan de afbeelding hieronder. De maan verwijdert zich ieder jaar zo’n 3,8 cm van de aarde en die verwijdering was toen al gaande.

credit: LPI/David A. Kring.

Pakweg 100 miljoen jaar later, dus zo’n 3,9 miljard jaar geleden, vond er volgens de onderzoekers, in de buurt van rotsblok 14321-46 op de maan opnieuw een inslag plaats, waarbij het rotsblok gedeeltelijk smolt en het onder een laag grond terecht kwam. Tenslotte vond er 26 miljoen jaar geleden weer een inslag plaats, dit keer de inslag waarbij de 340 meter grote Cone krater onstond. Met die laatste inslag kwam 14321-46 weer aan het oppervlak te liggen en 48 jaar geleden namen Shepard en Mitchell ‘m mee naar de aarde om te onderzoeken. Een vakartikel over het onderzoek verscheen op 24 januari in Earth and Planetary Science Letters. Bron: USRA.

Share

Comments

  1. Als ik het goed begrijp, is slechts van 2 gram van dat rotsblok aangetoond dat het van Aarde afkomstig is.
    Zijn er aanwijzingen dat de rest van dat kilo(?) wegende rotsblok op Aarde of op de Maan aan die twee gram zijn vast ‘gesinterd’ ?

    Is die verbinding op de maan tot stand gekomen, of heeft heel dat rotsblok de oversteek van Terra naar Luna gemaakt?
    ( Me dunkt dat de impact tot Cone krater wellicht voldoende energie heeft kunnen leveren voor een dergelijk ‘kit’-proces… 😕 )

    Groet, Paul

  2. Ja, goede vragen en ik moet je even het antwoord verschuldigd blijven. Het gaat wel om die 2 gram van het gehele blok, waarvan ze weten dat het van de aarde afkomstig is. Of de rest van de rotsblok ook aards is denk ik zelf eerlijk gezegd van niet. Ik zag trouwens later dat ze in Australië rotsen hebben gevonden die tot wel 4,4 miljard jaar oud zijn, dus die claim dat dit het oudste stukje van de aarde is klopt ook niet. Zucht…

  3. Wel knap om 2 gram aan mogelijke aanwijzingen te vinden op ‘dikke Bertha’. Als het maar geen misleidende aanwijzingen zijn (gekheid, maar toch)

  4. Dat stukje van twee gram met kwarts, zirkoon en feldspar, dat helemaal onderop het rotsblok zit, heeft een lichtere kleur dan de rest. Ik zie op Dikke Bertha iets hoger nog zo’n klein stukje lichtgrijs materiaal zitten, ietsje boven het midden. Wellicht dat er dus allerlei stukjes oeroude aarde in het rotsblok zitten, dat daar door allerlei extreme gebeurtenissen zoals inslagen en sterke verhitting, in terecht is gekomen. Haha, ja die maansteen van Drees, dat is ook een heel verhaal. 😀

Speak Your Mind

*