Enkele van de onderzochte sterrenstelsels. Credit: SDSS/MaNGA collaboration).
In het kader van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) werden afgelopen drie jaar bijna nabije 5000 sterrenstelsels uitgebreid onderzocht, een programma dat Mapping Nearby Galaxies at Apache Point Observatory (MaNGA) wordt genoemd. Vorige week werd de database van dat programma gepubliceerd. Bij MaNGA wordt een nieuwe techniek toegepast, de zogeheten ‘resolved spectroscopy’, ook wel de ‘integral field spectroscopy’ genoemd. Bij de klassieke spectroscopie wordt van sterrenstelsels één spectrum gemaakt van een sterrenstelsel en dat geeft dan informatie over dat stelsel. Bij de ‘opgeloste spectroscopie’, zoals ik ’t maar even vrij vertaald weergeef, worden in één keer honderden spectra gemaakt van verschillende lokaties bínnen het sterrenstelsel, iets wat veel meer informatie geeft. Hierbij gebruikt men bundels van glasvezelfibers, die je op de afbeelding hieronder ziet.
Credit: Dana Berry/SkyWorks Digital Inc., David Law, and the SDSS collaboration.
Op die wijze kunnen de sterrenkundigen veel meer te weten te komen over de evolutie van sterrenstelsels. Hert MaNGA-team, dat onder leiding staat van Kevin Bundy (UC Santa Cruz, VS), kon bijvoorbeeld zien dat in zogeheten ‘dode sterrenstelsels’ grote hoeveelheden geïoniseerd gas worden uitgestoten. Dit wijst erop dat sterke ‘winden’ veroorzaakt door een actief superzwaar zwart gat de stervorming compleet kan stilleggen. De database van MaNGA is verschenen als de 15e SDSS data release (oftewel de derde publicatie van de SDSS-IV database, om ’t nog ingewikkelder te maken). Hierin staan de gegevens van 4621 nabije sterrenstelsels. Daarmee zijn ze ongeveer op de helft van het uiteindelijke doel, de gegevens van 10.000 nabije sterrenstelsels in 2020. Daarnaast zijn met MaNGA nog 3000 sterren in onze eigen Melkweg onderzocht en die zijn gepubliceerd als de MaNGA Stellar Library. Spitten maar in de gegevens! Bron: UCSC.
Speak Your Mind