29 maart 2024

Hoe ziet de Noordpool van de zon eruit?

ESA heeft onlangs een kunstmatig gecreëerde foto vrijgegeven die moet voorstellen hoe de noordpool van de zon eruit ziet.  De afbeelding is een benadering van hoe het gebied er uitziet maar desalniettemin zeer fascinerend en mijns inziens ook wonderschoon. De enige satelliet die ooit over de solaire polen heeft gevlogen, de Ulysses in de jaren ’90, observeerde de zon op een breed scala van breedtegraden gedurende bijna twee decennia, tot de missie in 2009 ten einde liep. Echter deze sonde droeg geen camera bij zich en zijn focus op lagere breedtegraden heeft het poolgebied van de zon relatief onontgonnen laten. Een gebrek aan beeldgegevens betekent dat wetenschappers creatief moeten worden in het samenstellen van foto’s van de polaire gebieden van de zon – zoals bij dit kunstmatige beeld van de zonne-noordpool.

Zonne- noordpool, artificiële afbeelding credits: ESA / Koninklijke Sterrenwacht België

ESA wetenschappers hebben dit beeld gemaakt door extrapolatie van beeldvormende gegevens die door  ESA’s Proba-2, PRoject for OnBoard Autonomy 2, satelliet verzameld zijn. Deze afbeelding is het resultaat van extrapolatie van de Proba-2 waarnemingen van de lage breedtegraad van de zon om een beeld van de noordpool te reconstrueren. Terwijl de polen niet direct te zien zijn, heeft de sonde wel data verzameld over de atmosfeer van de zon en  over alles langs zijn zichtlijn, ook kijkend naar de atmosfeer die zich uitstrekt rond de zonneschijf (de schijnbare gloed rond de hoofdschijf van de zon, die zich ook uitstrekt over de polen). Hieruit wordt het uiterlijk van de poolstreek afgeleid. Om de eigenschappen van de zonneatmosfeer boven de pool in te schatten, beeldt men continu de hoofdschijf van de zon af en nemen ze kleine reepjes gegevens van de buitenste en bovenste regionen van de zon terwijl deze roteert, ter compensatie van het feit dat de zon niet op constante snelheden draait op alle breedtegraden. Deze data  werd gecombineerd om een afbeelding van de pool te benaderen. De lijn in het midden is gemaakt als gevolg van kleine veranderingen in de zonne-atmosfeer die zich hebben voorgedaan gedurende het tijdsbestek van het maken van deze afbeelding. Dit beeld toont ook een heldere uitstulping in de rechter bovenkant van de zon; dit wordt gecreëerd door een coronaal gat met lage breedte dat rond de zonneschijf draait. Het polaire coronale gat, dat kan worden gezien als de donkere vlek in het midden van de zonneschijf, is een bron van snelle zonnewind. Het wordt hier gezien als een subtiel netwerk van lichte en donkere structuren, die variaties in de windsnelheid van de zon kunnen veroorzaken.   Het was een moeizaam proces en er zit maanden werk in. Kennis over de polen van de zon is cruciaal voor toekomstige ruimtesondes en er zijn daar nog de nodige bijzondere verschijnselen te bestuderen zoals de coronale gaten, gebieden waarin de corona van de zon kouder, donker en minder dicht is dan in de rest van de corona. ESA’s ‘Solar Orbiter Mission’ die in februari 2020 gelanceerd zal worden zal opnamen gaan maken aan de geografische extreme uiteinden van de zon. Bron: ESA / Motherboard

*ESA’s Solar Orbiter Mission (ESA Cosmic Vision 2015-2025 programma) zal de zon in detail onderzoeken vanaf breedtegraden die hoog genoeg zijn om de poolstreken te verkennen, en ook inzicht geven in hoe het magnetisch veld en de deeltjesemissies zijn kosmische omgeving beïnvloeden. De lancering staat gepland voor februari 2020 en de orbiter zal een zeer elliptische baan om de zon beschrijven – tussen 1,2 AU bij zijn aphelium en 0,28 AU bij zijn perihelium. Het zal zijn operationele baan bereiken net iets minder dan twee jaar na de lancering. Er zullen tien instrumenten aan boord zijn en de lancering vanuit Cape Canaveral zal aan boord zijn van een door NASA geleverd lanceervoertuig.

Share

Speak Your Mind

*