Credit: Springel et al. (2005); Spectrum: NASA/CXC/CfA/Kovács et al.
Het heelal bestaat voor 68% uit donkere energie, 27% uit donkere materie en 5% uit gewone materie. Die laatste categorie is alles wat wij in het heelal kunnen zien, sterren, gas en stof, planeten, extreme objecten als witte dwergen, neutronensterren en zelfs zwarte gaten – allemaal gewone materie. Nou is ’t probleem dat we niet alleen die 95% van donkere energie en donkere materie niet kennen, maar dat ook een deel van de gewone materie ontbreekt, het zogeheten missing baryon problem (lees ook deze Astroblog erover). Ongeveer 1/3e van alle gewone materie die tijdens de oerknal is ontstaan wordt vermist. Maar met NASA’s röntgen-ruimtetelescoop Chandra lijkt die ontbrekende gewone materie gevonden te zijn. Er wordt al lang gespeculeerd dat die vermiste materie gevormd wordt door gigantische filamenten van warm (T<100.000 K) en heet (T>100.000 K) gas in de intergalactische ruimte, de ruimte tussen de sterrenstelsels, het zogeheten “warm-hot intergalactic medium” (WHIM). Die WHIM zou niet in gewoon licht zichtbaar zijn, maar hij zou zich wel verraden doordat het gas van de (of het?) WHIM röntgenstraling van erachter liggende quasars absorbeert.
Credit: NASA/CXC/K. Williamson, Springel et al.
En da’s precies wat met Chandra is waargenomen. Van de quasar H1821+643, op 3,4 miljard lichtjaar afstand van de aarde gelegen, hebben sterrenkundigen met Chandra het spectrum gemeten en daaruit kwam naar voren dat er tussen ons en de quasar maar liefst 17 filamenten van de WHIM liggen (het spectrum zie je in de afbeelding bovenaan, in de afbeelding hierboven zie je een voorstelling van enkele van die tussenliggende filamenten van de WHIM). Individuele spectra van de quasar gaven geen absorptielijn te zien, maar toen de hele verzameling van spectra, gedurende in totaal 5,5 dagen gemaakt, bij elkaar werd opgeteld kwam er één absorptielijn van zuurstof uit, dat bij een temperatuur van maar liefst 1 miljoen K is uitgezonden. Terugrekenend kon men zien dat de massa in de filamenten van de WHIM genoeg is om alle vermiste materie te vormen. Gisteren verscheen hierover een artikel in The Astrophysical Journal. Bron: Chandra.
