29 maart 2024

De atmosfeer van de aarde blijkt zich tot voorbij de maan uit te strekken

Credit: ESA

Onderzoekers hebben op basis van waarnemingen gedaan met het Solar and Heliospheric Observatory (SOHO) ontdekt dat de buitenste delen van de atmosfeer van de aarde zich tot ver voorbij de maan uitstrekken! Het gaat om de zogeheten geocorona, een wolk van waterstofatomen, die zich tot een afstand van maar liefst 630.000 km uitstrekt, ongeveer twee keer de afstand aarde-maan en vijftig keer de diameter van de aarde. SOHO keek twee decennia geleden al met z’n SWAN instrument naar die geocorona en toen de onderzoekers recent die oude gegevens nog eens bekeken en ‘afstoften’ kwam de grote omvang van de geocorona tevoorschijn. Dát de aarde een geocorona heeft is al lang bekend, want in 1972 werd ‘ie al gefotografeerd door de astronauten van de Apollo 16 vanaf de maan. Die foto zie je hieronder, waarin je de aarde omgeven ziet door de geocorona.

Credit: NASA

De waterstofatomen van de geocorona vinden hun oorsprong in de waterdamp uit de atmosfeer. Als de waterstofatomen reageren met zonlicht gebeurt dat bij een bepaalde golflengte van ultraviolet licht, de Lyman-alphastraling genoemd.  Omdat die straling door de atmosfeer wordt geabsorbeerd is het schijnsel alleen vanuit de ruimte waarneembaar, bijvoorbeeld vanaf de maan of door een gevoelige sensor als SWAN in de zonnesatelliet SOHO. Het onderzoek laat zien dat het zonlicht de geocorona aan de dagzijde van de aarde samendrukt en dat er ook aan de nachtzijde een gebied met hogere dichtheid is. Dat resulteert op 60.000 kilometer boven het aardoppervlak in een waterstofdichtheid van ‘maar liefst’ 70 atomen per kubieke centimeter. Op de afstand van de maan is dit nog maar 0,2 atoom per kubieke centimeter (zie ook de grafiek hieronder).

Credit: SOHO/NASA

Het ultraviolette licht van de geocorona op grotere hoogtes is te weinig om gevaar op te leveren voor astronauten in ruimtevaartuigen, dus dat is geruststellend voor toekomstige missies. Wel kan het van invloed zijn op toekomstige astronomische waarnemingen vanuit de omgeving van de maan. Over het onderzoek verscheen het artikel SWAN/SOHO Lyman-alpha mapping: the Hydrogen Geocorona extends well beyond the Moon” van I. Baliukin et al in Journal of Geophysical Research: Space Physics. Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*