28 maart 2024

Messier 67….bijzonder (&) Oud!!!

Messier 67, open sterrenhoop in het sterrenbeeld Kreeft

Ik weet dat het politiek volkomen incorrect is….maarre………klimaatverandering/opwarming van de Aarde….heerlijk toch?? Sommige “lichtelijk verdwaalde” lieden (we noemen geen namen…Arie!) schijnen helemaal naar Rome te zijn geweest “om aldaar een zonnetje op te pikken” en dat terwijl het de afgelopen paar dagen zo aangenaam toeven was op het terrasje alhier op het Groothoofdse drie rivierenpunt in het nieuwe Monaco aan de Oude Maas zijnde het wonderschone Dordrecht!!

Ok, ik kon ’s avonds nog net niet in T-shirt en korte broek op astrofotografie-expeditie naar de Biesboswintersterrenbeelden-hemel,  maar ik heb tijdens voorgaande februari-wintermaanden genoeg astrofoto-uitstapjes gedaan onder vele malen meer barre omstandigheden dan de afgelopen dagen het geval was….enne….heel stoer allemaal, hoor…..dat elfstedentocht-overlevingsgedoe in het open veld bij minus 15 graden en windkracht 8 rechtstreeks uit het land van “Oom Vladimir”,  maar geef mij toch maar dit nieuwe warme weertype!!!!….Ozo aangenaam voor mijn bejaarde lijf en leden als het gaat om die dikke vier uur toeven in dat overigens prachtige Biesbos-vrije veld en ook nog eens beter voor het astrofotografische eindresultaat omdat het hele opbouw en afstelritueel plus het handmatige volgen zoveel makkelijker en nauwkeuriger gaat als….and please do pardon my french..” je kloten er niet ter plekke afvriezen”, als U begrijpt wat ik bedoel??!!

Afijn….het doelwit van deze astrofotoexpeditie was de bijzondere stokoude open sterrenhoop Messier 67 te vinden in het sterrenbeeld Kreeft.  In dit, zeker in een lichtovergoten omgeving als de randstad, niet echt makkelijk te localiseren sterrenbeeld heeft “arme Messier 67” te maken met een geduchte “concurrent” in de vorm van Messier 44.  Deze laatste heldere grote open sterrenhoop is zelfs met een beetje moeite nog met het blote oog te zien op een niet al te lichtvervuild waarneemplekkie en dat is met “die andere open sterrenhoop” in het sterrenbeeld Kreeft zeker niet het geval.  Voor het vinden van deze veel kleinere en veel zwakkere open sterrenhoop  Messier 67, een stukkie ten zuiden van Messier 44, is een goede sterrenkaart en het nodige aan “starhop-behendigheid” danwel een (goed functionerend!) GoTo-systeem een vereiste.

Wat Messier 67 onderscheidt van piepjonge “glamourpoes Messier 44” en  alle andere bekende open sterrenhopen aan de noordelijke en zuidelijke sterrenhemel is het feit dat ie voor een object als een open sterrenhoop echt stok en stokoud is.  Open sterrenhopen zijn altijd per definitie jonge objecten waarvan de leeftijd doorgaans in miljoenen jaren kan worden uitgedrukt.  Messier 67 echter is maar liefst een dikke 3.2 miljard oud!!!  “Nieuwe sterren” worden geboren uit grote waterstofwolken  zoals de Orionnevel. Uit dit soort objecten ontstaan dus die zogenaamde open sterrenhopen, verzamelingen van meestal een paar 100 jonge veelal lichte en een kleinere hoeveelheid zware sterren en net zoals bij mensenkinderen vliegen de individuele “kindersterren” op een gegeven moment ook het nest uit na hun jeugd/puberteit in een familie-omgeving (de open sterrenhoop) te  hebben doorgebracht.

Onze eigen zon is ook ooit eens langgeleden in zo’n open sterrenhoop haar carriere als onze “moederster” begonnen maar van al haar broeder en zustersterren, rondzwervend door ons melkwegstelsel is tot op heden nog geen spoor gevonden. Open sterrenhopen zijn dus vergankelijke gravitationeel instabiele objecten die in ettelijke miljoenen jaren uiteen plegen te vallen. Wat dat betreft is Messier 67, gelegen op een afstandje van 2800 lichtjaar vanaf Moeder Aard,  dus het mooie en bijzondere “Lelijke Eendje” met haar respectabele leeftijd van 3.2 miljard jaar. Om de één of andere duistere reden heeft het normale “uitéénval-proces” in deze groep van sterren kennelijk minder “huis gehouden” dan normaal het geval is.  Kon “in de literatuur” even geen specifieke verklaring vinden en dus laat ik “dit astronomische mysterie” maar even voor wat het is.

Ik heb de afgelopen paar nachten Messier 67  zowel visueel met de 40 cm Dobson (40cm F 4.5 Newton) als fotografisch met de 20 cm F6 Newton op de korrel genomen….enne…in beide telescopen waargenomen met beide waarneemtechnieken kan ik niets anders zeggen dat ik Messier 67 echt een heel mooi object vind,  die naar mijn bescheiden mening zeer onterecht een beetje in de schaduw van “grote glamourzus” Messier 44 (ook bekend onder de naam “kribbe”)  haar hemelse leven in het sterrenbeeld Kreef lijkt te moeten slijten!! Ofwel…neem ook eens een kijkje, leuk object!!!

Rest mij nog te vertellen dat nevenstaande opname dus gemaakt is met de 20cm F6 high spec Orion Optics Newton op de brave (zwarte!!) Skywatcher EQ6 montering. De gebruikte camera is een gemodificeerde Canon 1000D en het uiteindelijke plaatje is een “digitale optelsom” van 6 light frames van 5 minuten, 6 dark frames van 5 minuten en 10 flatfield opnames van 0.5 secondes. Voor het digitale ontwikkelproces heb ik gebruik gemaakt van Deepsky stacker, Canon digital pro en adobe photoshop. Voor mijn “astronomische bejaardenhuis plakboek” laat ik net zoals in de good old days toen ik nog aan “natte fotografie” pleegde te doen, als laatste stap altijd nog een direct klaar afdrukkie maken bij de…HEMA.

Share
Over Jan Brandt

Comments

  1. Ja Rome, die eeuwige stad stond nog op mijn Bucket list. Kan er nou ook weer af (hoewel, ik heb nog zoveel NIET gezien in Rome, dat een vervolg niet uitgesloten wordt. 🙂 )

    Mooie foto van M67 Jan. Eh… kan het zijn dat de sterren erin niet zoveel kleur hebben, afgezien van hier en daar wat oranje sterren? Mis ik de blauwe sterren? Zeg ik maar even als astrofotografie-leek. 😉

  2. jan brandt zegt

    Omdat M67 zo oud is zijn alle hete zware blauwe sterren allemaal van de hoofdreeks verdwenen
    en supernova gegaan en zijn er nu alleen maar oranje/gele zon-achtige lichtgewicht sterren over
    met nog een paar “blue stragglers”….en vandaar dat de normaal zo typische open sterrenhoop
    kleurtje blauw hier afwezig is!!

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*