Site pictogram Astroblogs

Mars Express Orbiter toont meanderende rivierbeddingen op Mars

Stofstorm op Mars Credits; Hubble, NASA/ESA, STScl

Nieuwe beeldmateriaal afkomstig van ESA’s Mars Express Orbiter tonen oude fluviale netwerken van rivierbeddingen die zich door het Martiaanse landschap uitstrekken. Decennia lang onderzoek met gegevens van de Viking sondes, de Mars Global Surveyor en de Mars Express hebben sterke aanwijzingen dat rond zo een drie tot vier miljard jaar geleden de Rode Planeet veel ‘blauwer’ was dan nu. Op Mars bevonden zich grote netwerken van waterwegen van duizenden kilometers lang die al meanderend door het landschap trokken. Dat maakt dat de genomen foto’s van de Mars Express Orbiter niet zozeer een grote verrassing in zich dragen maar desalniettemin blijven die netwerken wel fraai om te zien. Deze beelden zijn van de zuidelijke hooglanden van Mars, een gebied dat zijn gebutste en uitgeslepen landschap te danken heeft aan talrijke kraters en oude drooggevallen beddingen van waterwegen.

MEO Huygens krater zuidelijke hooglanden credits; ESA DLR Universe Today

De topografie van deze nieuwe beelden volgend; het systeem is een vallei netwerk in de zuidelijke hooglanden van Mars, gesitueerd ten oosten van een grote impact krater Huygens genaamd en noord van Hellas, het grootste impact bassin van de planeet. Het water lijkt van de hoogtes afgestroomd te zijn in noord-zuid richting, dat op deze beelden van rechts naar links loopt. De valleien die ze achterlaten hebben, hebben een breedte van rond de 2 km en zijn 200 meter diep. Dit is het duidelijkst te zien op de foto (hierboven) waar rood het hoogst gelegen gebied is, dan loopt het af via de gele, groene en blauwe gebieden. De structuren lijken enigszins op aardse drainage systemen, wat de suggestie wekt dat ze overtollig water afvoerden afkomstig uit rivieren met krachtige stromingen. De bulk van het water mag dan verdwenen zijn, er zijn inmiddels indicaties dat er ondergrondse aquifers aanwezig zijn. Deze zouden bestaan in de vorm van zogeheten ijspakken of meren met vloeibaar water.

MeO meanderende rivieren credits; ESA DLR

De Mars Global Surveyor en de Mars Express Orbiter verzamelen data die het uitgangspunt vormen voor het onderzoek naar water op Mars. Netwerken van geulen die in langere en bredere kanalen uitmonden impliceren erosie werking door een vloeibare substantie en lijken sterke op oude aardse rivierbeddingen. De kanalen op Mars kunnen zeer breed zijn, tot 25 km, en honderden meters diep. Ze lijken afkomstig te zijn van ondergrondse aquifers in de zuidelijke hooglanden en af te lopen naar de noordelijke, vlakkere laaglanden. Het kanaal systeem lijkt zich flink te vertakken en vormt daarbij een soort van boom wortel structuren die afkomstig zijn van een centraal deel, dit type geomorfologie wordt ook wel ‘dendriet’ systeem genoemd, naar het Griekse woord voor ‘boom’, dendron.

Voor menselijke kolonisatie alsook om biomarkers voor de aanwezigheid van leven op Mars te vinden is water een belangrijk gegeven. De Mars Oceaan hypothese stelt dat ooit, zo een 4 miljard jaar geleden, een derde van het oppervlak van Mars bedekt was met een oceaan van water, de  Paleo-Oceaan of Oceanus Borealis genoemd, en zou het bassin getooid met de naam Vastitas Borealis, gevuld hebben op het noordelijk halfrond van de planeet. Een regio die zich zo een 4,5 km onder het gemiddelde hoogte niveau van de planeet bevindt (een groot deel van het noordelijk halfrond bevindt zich op een lagere hoogte dan de rest van de planeet en is vrij vlak). Tijdens deze periode zou de atmosfeer dichter en het klimaat warmer geweest moeten zijn opdat het vloeibaar water aan het oppervlak kon blijven. Waar dit water allemaal gebleven is, is nog een andere grote vraag. In een notendop, zo stelt men, dat toen Mars afkoelde, de ocean(en) bevroren, en dat een deel van o.a. de noordelijke oceaan op de Vastitas Borealis vlakte nog altijd in deze staat zich onder de grond bevindt te midden van een laag stof en stenen. Het water kan ook door sublimatie in de atmosfeer komen en zich verder uitspreiden in de ruimte. Maar er zijn ook nog alternatieve theorieën. Deze stellen voor dat de oppervlakte geulen en kanalen veroorzaakt zijn door wind erosie, en dat er in plaats van water er sprake was van aanwezigheid van vloeibaar koolstofdioxide en methaan  in deze meanderende kanalen. Bronnen; New Atlas / ESA / Wikipedia

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten