Impressie van het zwarte gat in TON 618. Credit: Space Engine.
Dat de superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels héél zwaar kunnen worden dat wisten we al en dat ze steeds groter worden doordat ze niet alleen materiaal vanuit de omgeving opslorpen maar dat ze ook groeien door botsingen met andere superzware zwarte gaten van andere sterrenstelsels wisten we ook wel. Maar dat ze zó zwaar kunnen worden als het ultramassieve zware zwarte gat in de quasar TON 618 dat was in ieder geval mij tot voor kort niet bekend (ik leer nog iedere dag, hihihi). Ik had in 2012 al eens geblogd over de moloch in de kern van NGC 1277, die 17 miljard keer zo zwaar als de zon zou zijn. En in 2015 had ik een andere blog, waarin ik schreef dat theoretici berekend hadden dat 50 miljard zonsmassa zo’n beetje het maximum zou moeten zijn van de massa van superzware zwarte gaten. Maar wat wil nou het geval met dat ultramassieve zwarte gat in TON 618: dat blijkt – hou je vast – maar liefst… 66 miljard zonsmassa zwaar te zijn! TON 618 ligt in het noordelijke sterrenbeeld Jachthonden (Canis Venatici), 10,4 miljard lichtjaar van ons vandaan. Hier een lijstje met de top van de zwaargewichten.
De waarnemingshorizon van TON 618 is 1300 AE. Credit: Antonio Paris on Twitter
De massa van het zwarte gat in TON 618 hebben ze kunnen bepalen door de breedte van de emissielijnen in het spectrum van de quasar nauwkeurig te bepalen. Die breedte is een maat voor de snelheid waarmee het gas in de quasar rond het zwarte gat draait en die snelheid is vervolgens weer een maar voor de massa van het zwarte gat. Hier het vakartikel over die bepaling, voor de liefhebbers. Een massa van 66 miljard zonsmassa – ver boven dat theoretisch maximum dus, dat kan in de prullenbak – betekent dat de waarnemingshorizon (Engels: ‘event horizon’) maar liefst 1300 AE is, 1300 keer de afstand aarde-zon. Die horizon is de grens waarbinnen de ontsnappingssnelheid groter wordt dan de lichtsnelheid en niets meer kan ontsnappen, zelfs licht niet. Zie de afbeelding hierboven, waarin dat geïllustreerd wordt. Oha ja, voor de vergelijking: Sgr A*, ons eigen superzware zwarte gat in ons eigen Melkwegstelsel, is ongeveer 4,3 miljoen keer zo zwaar als de zon. TON 618 is ruim 15.000 keer zo zwaar als Sgr A*. 
Bron: Wiki.
Gerelateerde Astroblogs:
Astronomen ontdekken met de XMM-Newton een zwart gat tijdens het ‘omdraaien van de accretieschijf-tafel’
Astronomen ontdekken sterke spiralende magnetische velden aan de rand van het centrale zwarte gat van de Melkweg
Chandra laat zien dat jets van superzware zwarte gaten van richting kunnen veranderen
Dus we hebben nu een zwart gat van 66 miljard zonmassa voor Ton 618 en Andromeda staat op: 100 miljoen zonmassas en Sagittarius op 4 miljoen zonmassas.
Het is maar goed dat Ton 618 zo ver van ons vandaan staat, we zounden ons echt zorgen moeten gaan maken voor kanibalisme op korte termijn.
Theorie klopt dus niet.
Wat zeggen de deskundigen daarover?
Zwaarste gat is SDSS J140821.67+025733.2
Deze is bijna 200 MILJARD zonnemassa’s..
even veel als ons hele melkwegje samen.
Die heb ik ook voorbij zien komen, maar dat getal is met veel onzekerheid. Ik zag ook een massa van 12 miljard zonsmassa voor dat zwarte gat. Heb jij een link naar een wetenschappelijke publicatie?
Ik vind http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=SDSS+J140821.67%2B025733.2 maar ik ben de eerste die zal melden dat ALLE metingen op die afstand met een flinke korrel zout genomen moeten worden.
Mega
Hij staat in ieder geval niet in dit lijstje met de zwaarste superzware zwarte gaten in het heelal: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most_massive_black_holes
Nee, toch niet. Uitgerekend in het bericht hier net voor lazen we dat onze Melkweg zowat 1,5 biljoen zonsmassa’s ‘zwaar’ is. Dan is 200 miljard maar een kleintje natuurlijk.
Neemt niet weg dat ik ook onder de indruk ben: zo ‘gewichtig’ is inderdaad niet te bevatten …
TON 168
is twee keer zo groot als de melkweg. Dus niet te veel opscheppen
Dat denk ik niet, al hangt het er ook vanaf wat je precies bedoelt met ‘groot’ (afmetingen, massa, …). M.i. gaat het over afmetingen. De waarnemingshorizon (en het zwarte gat ligt daar sowieso binnen) heeft een doorsnede van 1300 AE of AU, m.b. 1300 keer de afstand Aarde-Zon. Dat valt in het niet bij de doorsnede van de Melkweg. Die wordt al gauw geraamd op 100.000 lichtjaar (mogelijk zelfs iets meer). Hoe indrukwekkend TON 168 ook is, ’t is een dwergje in vergelijking.
Er is in dit stelsel een enorme wolk van gas (een zogeheten Lyman-alpha-blob) die interacteert met de straling die door de activiteit rond TON 168 wordt uitgezonden, en die wolk is 2x zo groot als de Melkweg. Maar ja, het is inderdaad niet het zwarte gat zelf dat die afmeting heeft.
Ik denk, maar wie ben ik, dat er geen maat staat voor de maximale grootte van een zwart gat. Uiteindelijk zal alle materie in het heelal in één groot zwart gat terecht komen, op datzelfde moment kan het huidige heelal niet meer bestaan en is er “elders” weer een “vervolg” van het “huidige” heelal!
Hoezo oerknal ?
Een zwart gat is een doorgang naar een ander heelal, een hogere demensie!
Oh, wat voor demensie is dat dan? Vertel.
Ja, ook benieuwd! Hoe ouder ik word, hoe dichter ik kom bij die hogere dementie.
Er is een kwantum verstrengeling theorie dat er een tunnel of wormgat bestaat tussen zwarte gaten.
Zwarte gaten zijn massieve super zware sterren waar fotonen niet meer ontsnappen.
Als men dus met een sonde in de event horizon naar dat aanknopingspunt van de wormhole kan scheren en dan in de worm hole tunnel zelf en aan de andere kant niet op het zwarte gat zelf te pletter vliegt maar daar uit de event horizon kan ontsnappen is er mogelijk een veel snellere reis mgelijk dan met de lichtsnelheid.
Als fotonen niet kunnen ontsnappen uit de event horizon hoe zou je dat dan zelf kunnen doen? Bovendien, mocht het wel kunnen: in een zwaartekrachtsveld verloopt de tijd trager, ver er vandaan niet. Wat voor jou snel lijkt te gaan, verloopt voor de buitenwereld supertraag: het lijkt een eeuwigheid te duren voor je de event horizon (van het ene zwarte gat) passeert, en het duurt ook een eeuwigheid voor je weer tevoorschijn komt (uit het andere zwarte gat). Laat het dan nog zo wezen dat, verstrengelingsgewijs, het transport van het ene naar het andere zwarte gat ‘onmiddellijk’ is, het in- en uitvliegen is dat niet. Kortom, er zal een eeuwigheid verstreken zijn voor je reis ten einde is en je weer in ‘de gewone wereld’ terechtkomt. Wat voor jou een snelle reis is, is voor de buitenwereld een supertrage bedoening, die eonen kost. Tel uit je winst …
Ik probeer nu al 2 dagen te begrijpen hoe de Schwarzschild radius in verhouding staat tot de doorsnee maar ik kom er niet uit. Bij superzware zwarte gaten wordt de dichtheid dan op minder dan een ster geschaald bij het bepalen van een Schwarschild, valt er te lezen. Maar Ton 618 zal geen ‘werkelijke’ doorsnee van 1300 AE hebben neem ik aan. Kan iemand hier duidelijk in scheppen? Wat is nu de verwachte doorsnee van Ton 618?
Hangt van je precieze vraag af; de doorsnede van de ‘eventhorizon’ is 1300 AE; dus als je maar buiten die afstand blijft; en snel genoeg gaat; zul je kunnen ‘ontsnappen’.
De waarnemingshorizon is een EFFECT; niet het echte zwarte gat.
De echte doorsnede van het zwarte gat is 0.
Immers; oneindige dichtheid in een punt samengetrokken; oneindig veel zwaartekracht in het middelpunt (en dat kan niet volgens onze theorieen, een oneindig; dus moet er iets raars gebeuren daar). De door ons bedachte wetten doen het daar niet 🙂
Zoals de doorsnee van Sagittarius A van onze Melkweg is bepaald op 44 miljoen kilometer (0,3AE) is de doorsnee van Ton618 wél 1300 AE, ik had de wiskunde verkeerd berekend.
Wat ik ook nooit begrepen heb is dat superzware zwarte gaten een snelheid hebben (ze bewegen immers van elkaar af in het heelal) maar de tijd zou erin stil moeten staan. Beweging zou toch niet moeten bestaan zonder tijd.
Ook kunnen zwarte gaten groeien en samensmelten, maar ook zo’n proces zou toch tijd moeten vergen.
Waarom men een zwart gat als puntsingulariteit met een event horizon beschouwt en niet als gewoon een hele, hele zware stervorm begrijp ik ook nog niet. Ik begin pas met astronomie en heb ook nog niet het geduld om hele vakartikelen door te spitten haha.
IK vind het kanaal van ‘pbs spacetime’ erg informatief en toegankelijk. Ook ‘kurtsgesagt’ is erg goed in dingen overbrengen.
PBS:
https://www.youtube.com/channel/UC7_gcs09iThXybpVgjHZ_7g
Kurtsgesagt:
https://www.youtube.com/channel/UCsXVk37bltHxD1rDPwtNM8Q
Succes:)
Ben met beide goed bekend, ik moet zeggen dat ik kurzgesagt vaak assumpties als waarheden vind presenteren en PBS was met de eerste video’s echt sterk maar na videootje 200 vind ik het een beetje slappe thee geworden. Maar het is zeker de moeite waard als je ze nog niet kent, bedankt voor de tip.
Wat ik zelf ook erg leuk vond was Crash Course Astronomy van Phil Plait.
Ja je moet wat als je tijd over hebt ????
Ook vertaal ik wat Engelse Wikipedia pagina’s in het Nederlands, als iemand er correcties aan toe wil voegen ben je van harte welkom!
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gebruiker:Rob1981Netherlands