Credit: NASA/JPL-Caltech.
Onderzoek van wetenschappers van de Zweedse Lund Universiteit heeft aanwijzingen gegeven dat de gasreus Jupiter in het allervroegste stadium van het zonnestelsel – zo’n 4,5 miljard jaar geleden – ontstond op een plek die maar liefst vier keer verder van de zon ligt dan waar ‘ie zich momenteel bevindt – anno nu pakweg 778 miljoen km van de zon. Op dat moment was Jupiter niet groter dan de aarde. Zo’n 2 á 3 miljoen jaar na zijn vorming migreerde ‘ie in relatief korte tijd (zo’n 700.000 jaar slechts) via een soort van spiraalbaan naar een baan dichterbij de zon, ongeveer op de afstand waar ‘ie zich nu bevindt. Bij die migratie begon Jupiter te groeien, omdat ‘ie al het gas en stof dat ‘ie onderweg tegenkwam opnam.
De Zweedse onderzoekers baseren dit allemaal op waarnemingen die ze hebben gedaan aan de Trojanen in de baan van Jupiter. Dat zijn duizenden planetoïden die zich op twee plekken in die baan ophouden, één deel bevindt zich vóór Jupiter (in de richting waarheen de gasreus zich bevindt) en een ander deel erachter (zie de animatie hieronder).
Het blijkt dat er een verschil is in het aantal Trojanen: de groep vóór-Trojanen bevat zo’n 50% meer planetoïden dan de groep na-Trojanen. Simona Pirani, Anders Johansen en hun collega’s hebben die asymmetrie nu verklaard aan de hand van het migratiemodel van Jupiter. Aan de hand van computersimulaties hebben ze ontdekt dat asymmetrie alleen te verklaren is als Jupiter vier keer verder weg in het zonnestelsel is ontstaan en vervolgens in korte tijd naar binnen is gespiraliseerd. Dat spiraliseren zou komen vanwege het vele gas dat Jupiter in de toen nog dichte protoplanetaire schijf rondom de jonge zon tegenkwam. Tijdens die migratie moeten er meer Trojanen voor ‘m uit zijn verzameld dan erachter. De onderzoekers denken dat de Trojanen wel eens uit hetzelfde materiaal zou kunnen bestaan als de kern van Jupiter. De andere gasreus Saturnus en de ijsreuzen Uranus en Neptunus zouden ook zo’n migratie hebben meegemaakt in het vroege zonnestelsel. Hier het vakartikel van de Zweedse onderzoekers. Bron: Lund.
