29 maart 2024

Fossielen ontdekt van het moment dat meteoriet einde maakte aan bestaan dinosauriërs 66 miljoen jaar geleden

Gefossilleerde vissen in het massagraf boven elkaar. Credit: Robert DePalma et al.

Onderzoekers hebben in de Amerikaanse staat Noord-Dakota een massagraf gevonden vol met fossielen van tal van levensvormen die om het leven zijn gekomen direct na de inslag van een grote meteoriet bij het huidige Mexicaanse schiereiland Yucatán drieduizend kilometer van de plek van het massagraf, 65,95 miljoen jaar geleden. Alle dieren in het graf kwamen om het leven doordat ze bedolven werden door een negen meter hoge tsunami in een rivierengebied onder een dikke laag modder. Tegelijk met die tsunami kwam er een regen van micro-tektieten: glasachtige bolletjes met een diameter van ongeveer een millimeter, die vanuit de lucht omlaag stortten met snelheden van ruim zevenhonderd kilometer per uur. Als de dieren niet door de tsunami om het leven kwamen, dan kwam het wel door die tektieten – de glazige steentjes kwamen vast te zitten in hun kieuwbogen en ze stikten. Na de micro-tektieten kwam er nog een regen van grotere tektieten, die zo hard neerkwamen dat ze zich centimeters diep in de bodem boorden. Mochten er nog plekken zijn die niet overstroomd waren door de tsunami, dan trof hun het volgende lot: de gloeiend hete tektieten veroorzaakten bosbranden.

Voorstelling van de tsunami. Credit: Robert DePalma.

Het massagraf werd als eerste ontdekt door een commerciële fossielenhandelaar, maar die zag er geen brood in omdat alle fossielen uit elkaar vielen als je ze opgroef. In 2013 werd het graf opgemerkt door de Amerikaanse paleontoloog Robert dePalma en die er samen met een internationaal team aardwetenschappers, waaronder emeritus hoogleraar geologie Jan Smit van de Vrije Universiteit Amsterdam, onderzoek naar doen. Zij zagen al snel het grote belang in van het massagraf, welke beschouwd kan worden als het ‘Pompeï’ van dino-inslag. in het graf trof men een veelheid aan diersoorten aan, vissen (allemaal met de staart in dezelfde richting), maar ook van dinosauriërs zoals de triceratops en de hadrosaurus.

Impressie van de inslag van de meteoriet bij Chicxulub. Credit: NASA/Donald E. Davis.

Bij de inslag van de mega-meteoriet, die naar schatting zo’n 10 km in doorsnede moet zijn geweest en die de 180 km grote Chicxulubkrater deed ontstaan aan het einde van de geogelogische Krijtperiode, kwam zo’n 75% van alle diersoorten aan z’n einde. Alle aardlagen van 66 miljoen jaar geleden hebben een zogeheten K-T grens, die verrijkt is met het zeldzame element iridium. Ook het massagraf bij Tanis in Noord-Dakota ligt in die KT-grens. Volgende week verschijnt in het tijdschrift PNAS het artikel ‘Prelude to extinction: a seismically induced onshore surge deposit at the KPg boundary, North Dakota‘ over de ontdekking van het dino-massagraf. Bronnen: Volkskrant + Nemo + Berkeley.

Share

Speak Your Mind

*