6 oktober 2024

Mega draaikolk beter in beeld vanuit de ruimte

Een team oceanografen heeft met behulp van satelliet monitoring een beter beeld gekregen van de gigantische draaikolk in de Indische Oceaan bekend als de ‘Great Whirl’. Deze ontstaat en verspreidt zich ieder jaar vanaf de Oost-Afrikaanse kust ter hoogte van Somalië. Dit onderzoek, onder leiding van Bryce Melzer van Stennis Space Center te Mississippi, kan tot een betere neerslag voorspelling leiden wat o.a. ten gunste komt aan de landbouw in gebieden waar de moesson* waait. Maar liefst 23 jaar aan verzamelde satellietdata hebben de onderzoekers gebruikt voor hun studie. Hieruit blijkt dat de draaikolk nog groter en ouder is dan men dacht. Op zijn piek spreidt de gigantische stroom zich wel over een 275.000 km2 uit en houdt zo een 200 dagen per jaar aan.

Indische Oceaan Great Whirl visualisatie credits; NASA visualisation studio / Science Daily

Moesson en Great Whirl
De draaikolk staat in nauw verband met de moesson die het regenseizoen van o.a. India veroorzaakt. Moesson regens zijn de ‘brandstof’ voor de landbouw, echter hoeveel regen er precies gaat vallen is nog steeds zeer lastig te voorspellen. Als het onderzoek leidt tot een goede patroonherkenning in de aard en vorming van de draaikolk dan zou het ook mogelijk moeten zijn een betere regen voorspelling te doen wat van zeer veel nut voor de boeren kan zijn. Als onderzoekers hun nieuwe methode kunnen gebruiken om een patroon in de formatie van de draaikolk te onderscheiden, kunnen ze beter voorspellen wanneer India een zeer droog of erg nat seizoen zal hebben in vergelijking met het gemiddelde. Bryce Melzer, satelliet oceanograaf en eerste auteur van het recentelijk gepubliceerde artikel** stelt; “En als we deze twee uitersten gaan verbinden, zouden we misschien beter de kracht van de moesson kunnen voorspellen, die enorme sociaaleconomische gevolgen heeft.”

De Great Whirl is een enorme draaikolk die zich elk voorjaar voor de kust van Somalië vormt, wanneer de wind die over de Indische Oceaan waait van richting verandert van west naar oost. De scheepvaart is reeds lang op zijn hoede voor de intense stromingen in het gebied. De draaikolk begint zich in april te vormen het begin van het Indiase moessonseizoen. Een studie uit 2013 met satellietgegevens wees uit dat de draaikolk op zijn piek tot meer dan 500 kilometer breed kan worden, waardoor hij breder wordt dan de Grand Canyon lang is. De ronddraaiende stromingen van de draaikolk strekken honderden meters naar beneden en kunnen gaan verder dan 1 kilometer diep in sommige gebieden. Door de traagheid die het genereert, houdt de draaikolk stand tot het einde van het moessonseizoen in september.

Onderzoek
Wetenschappers zijn al jaren geïnteresseerd in de draaikolk, maar directe bestudering is complex Het monitoren vereist veel herhalende waarnemingen die gedurende een lange periode zijn gedaan, maar ongebreidelde piraterij voor de Somalische kust heeft onderzoekers verhinderd om zich in de buurt van de Somalische kust te begeven of instrumenten in de oceaan te plaatsen om het waar te nemen. En omdat deze zo groot is, gedraagt hij zich niet zoals kleinere draaikolken doen, en hebben onderzoekers moeite met het vaststellen van de grenzen. Het gevolg is dat men niet volledig begrijpt hoe hij varieert van jaar tot jaar of precies wanneer hij zich vormt en wanneer hij verdwijnt. Daarom heeft men zich tot satellieten gewend om te zien of ze de draaikolk van een afstand kunnen volgen. In de nieuwe studie ontwikkelden Melzer en zijn collega’s een nieuwe manier om satellietmetingen van zeeniveaus te gebruiken om de grenzen van de draaikolk beter te definiëren en na verloop van tijd te volgen. Het centrum van de draaikolk stijgt eigenlijk hoger dan de zeespiegel en de stromingen draaien rond deze “heuvel” van water. De onderzoekers analyseerden satellietdata op zeeniveau van 1993-2015 om te begrijpen hoe de werveling van jaar tot jaar verandert en hoe het eruit ziet onder verschillende klimaatomstandigheden. Ze vonden dat de draaikolk groter is dan eerder werd gedacht. De gemiddelde grootte over die 23 jaar was 275.000 vierkante kilometer. Ze vonden ook dat er veel variabiliteit is in de vorming  en hoe lang deze aanhoudt. Gemiddeld duurt het 198 dagen – zes en een halve maand – aanzienlijk langer dan de vorige schattingen van 166 en 140 dagen. Door de enorme traagheid die het genereert, houdt de werveling ruim voorbij het officiële einde van het moessonseizoen in september aan. De onderzoekers ontdekten dat de draaikolk tot ver in november en zelfs december kan aanhouden en dat er drie jaren waren – 2000, 2005 en 2010 – toen de stroming tot over de jaarwisseling heen aanhield. De langste, in 1997, duurde 256 dagen. De onderzoekers hebben nog geen duidelijk patroon gevonden in de Great Whirl die hen zou kunnen helpen de Indiase moesson te voorspellen. Maar ze hopen ook hun methode toe te passen voor het beter traceren en monitoren van draaikolken in andere gebieden. Draaikolken in de Golf van Mexico hebben bijvoorbeeld zeer sterke stromingen die van invloed kunnen zijn op olieboringen in het gebied. Bronnen; ScienceDaily / DailyGalaxy

*Moesson; periodieke wind in tropische gebieden die een halfjaar lang uit een bepaalde richting waait om dan ongeveer 180° van richting te veranderen. De windrichting wordt gebruikt in de aanduiding van de moesson, bijvoorbeeld zuidwest-moesson of noordoost-moesson. Door de verandering van windrichting wordt er ook een andere luchtsoort aangevoerd, waardoor het weerbeeld sterk verandert. Daarom wordt ook wel gesproken van de natte moesson en de droge moesson. 

**B.A. Melzer, T.G. Jensen, A.V. Rydbeck. Evolution of the Great Whirl Using an Altimetry?Based Eddy Tracking Algorithm. Geophysical Research Letters, 2019; DOI: 10.1029/2018GL081781

Share

Speak Your Mind

*