ALMA beeld van de verdeling van AlO moleculens (kleur) en warme stofdeeltjes (contouren) rondom Orion KL Source. Credit: ALMA(ESO/NAOJ/NRAO), Tachibana et al.
Een team van Japanse sterrenkundigen onder leiding van Shogo Tachibana (University of Tokyo/Japan Aerospace Exploration Agency) heeft met behulp van de ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) radiotelescoop in Chili aluminium moleculen ontdekt rondom de Orion KL Source I, een jonge, zware protoster in het sterrenbeeld Orion. Eerder was al aluminium ontdekt in meteorieten, maar nu is voor het eerst ook radiostraling van aluminum oxide (AlO) moleculen in de ruimte gedetecteerd. Meteorieten stammen uit de vroegste periode van het zonnestelsel en zo is het ook met het aluminium rondom Orion KL. Er bevindt zich in een uitgestrekte stof- en gasschijf rondom de piepjonge ster en uit die schijf kunnen zich meteoroïden, planetesimalen, planetoïden en uiteindelijk planeten vormen, zoals ook bij het zonnestelsel is gebeurd.
Orion KL Source I waargenomen met ALMA. De ster is het het centrum, in rood de gas- en stofschijf. In blauw een bipolaire gasuitstroom rondom de ster. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Hirota et al.
Opvallend in de waarnemingen gedaan met ALMA is dat de AlO-moleculen geconcentreerd blijken te zijn in de ‘lanceerpunten van de uitstroom’ van de roterende schijf rond de ster, waar de temperatuur hoog is. Dat in tegenstelling tot andere moleculen zoals siliciummonoxide (SiO), die meer voorkomen in een groter, kouder gebied in de uitstroom. ALMA’s detectie van AlO in de hete basis van de uitstroom suggereert dat de moleculen worden gevormd in hete gebieden dicht bij de protoster. Eenmaal verplaatst naar koudere streken, zou AlO worden gevangen in stofdeeltjes die aluminiumrijk stof kunnen worden, zoals de oudste vaste stof in het zonnestelsel, en verder de bouwstenen voor planeten. Hier het vakartikel over de waarneming aan aluminium rondom Orion KL Source I, verschenen in de Astrophysical Journal Letters. Bron: Eurekalert.
Merkwaardig dat in het bronartikel wordt gesproken over ‘Aluminium Oxide (AlO)’
terwijl die naam hoort bij de verbinding Al2O3…
AlO zou best in een gasfase kunnen ontstaan, maar niet in een vaste fase een stabiele stof vormen. AlO is een radicaal en derhalve reactief.
3 AlO(gas) -> Al2O3(solid) + Al(solid)
of indien er bv een ijzeroxide voorhanden is zou het aanwezige ijzer kunnen worden gereduceerd tot metallisch ijzer en slechts Aluminiumoxide.
In planetesimalen zit dan ook geen AlO maar Al2O3
Groet, Paul
Het vakartikel noemt aluminum monoxide.
Werkelijk? 😉
Ik zie wel staan : “Silicon Monoxide” ; Silicium monoxide (SiO). eveneens een radicaal.
De stabiele vorm op Aarde – Siliciumdioxide – (SiO2) noemen wij meestal zand.
Groet, Paul
Ja, werkelijk. Als je tenminste in het vakartikel kijkt en niet in het bronartikel 😉 En het gaat ook over Si¹?O. En meer. En dit: “This indicates that AlO form aluminum oxide dust around W Hya (…)”
Hoe stabiel e.e.a. is, laat ik graag aan jou over, maar het lijkt toch wel om een vaste vorm te gaan.
Dat Si¹?O moest zijn Si₁₈O