Impressie van de CME bij HR 9024. Credit: NASA/CXC/INAF/Argiroffi, C. et al. Illustration: NASA/GSFC/S. Wiessinger
Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst een zogeheten ‘coronal mass ejection’ (CME) bij een andere ster dan de zon waar te nemen. Zo’n CME is een gloeiendhete plasmawolk, vooral bestaande uit energierijke protonen en elektronen, die vanaf het oppervlak wordt uitgestoten en in de ‘corona’ van de ster terecht komt, diens hete atmosfeer. CME’s worden al decennia waargenomen bij onze eigen zon, maar nu heeft men met de Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA voor het eerst een ‘extrasolar’ CME waargenomen en wel bij HR 9024, een magnetisch actieve ster in het sterrenbeeld Andromeda, welke 450 lichtjaar van de aarde verwijderd is. De waarneming van de CME bij HR 9024 werd al in augustus 2001 gedaan, maar nu pas blijkt uit analyse van de gegevens die toen met de High-Energy Transmission Grating Spectrometer (HETGS) aan boord van Chandra werden verzameld dat men een heuse CME bij de ster heeft gezien.
Een CME bij onze eigen zon, waargenomen door NASA’s Solar Dynamics Observatory op 31 augustus 2012. Credit: NASA/CXC/INAF/Argiroffi, C. et al. Illustration: NASA/GSFC/S. Wiessinger
Het plasma van de CME van HR 9024, waarvan HETGS de röntgenstraling kon waarnemen, had naar schatting een temperatuur van 10 tot 25 miljoen graden en de snelheid van de wolk variëerde tussen 360.000 en 1.500.000 km/uur. De massa van de CME moet ongeveer 1,2 x 10^21 gram zijn geweest, een enorme hoeveelheid – pakweg 10.000 keer groter dan de grootste CME die bij de zon is waargenomen. Hier het vakartikel over de waarneming aan de extrosolaire CME bij HR 9024, eerder deze week verschenen in Nature. Bron: Chandra.
