Het ultradiffuse sterrenstelsel NGC1052-DF2, waargenomen met de Gemini telescoop op Hawaï. Credit: I. Trujillo et al
Weten jullie nog het verhaal van dat ultradiffuse, lichtzwakke sterrenstelsel genaamd NGC1052-DF2 (alias [KKS2000]04), gelegen in het sterrenbeeld Walvis (Cetus), waarvan sterrenkundigen het vermoeden hadden dat zich daar vreemd genoeg helemaal geen donkere materie bevindt? En waar andere sterrenkundigen het vervolgens niet mee eens waren. Lees deze, deze én deze Astroblogs om uit te vinden hoe het daar precies mee zat. Welnu, nieuw onderzoek aan NGC1052-DF2 heeft nu aan het licht gebracht dat er wel degelijk donkere materie in NGC1052-DF2 zit. Een team van Spaanse sterrenkundigen van het Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) heeft namelijk de afstand tot NGC1052-DF2 heel nauwkeurig bepaald en die blijkt een stuk dichterbij te zijn dan men in 2018 dacht, toen men het gebrek aan donkere materie constateerde. In dat jaar bepaalde het team van Pieter van Dokkum de afstand tot NGC1052-DF2 op 64 miljoen lichtjaar (20 Mpc). Maar Ignacio Trujillo et al hebben de afstand met maar liefst vijf methodes gemeten en daar komt een heel andere afstand uit, te weten 42 miljoen lichtjaar (13 Mpc) – zie de afbeelding hieronder (waarin vD+18a de schatting van Van Dokkum uit 2018 is).
Op grond van die kortere afstand blijken de eigenschappen van het ultradiffuse stelsel opeens heel normaal te zijn, zoals de snelheidsdispersie van de bolhopen in de omgeving van het stelsel – voor Van Dokkum et al was dat dé reden om te veronderstellen dat er géén donkere materie in NGC1052-DF2 zit. Trujillo z’n team heeft de massa van NGC1052-DF2 bepaald en die blijkt ongeveer de helft te zijn van wat Van Dokkum schatte en dat slechts een kwart gevormd wordt door gewone materie. De rest moet wel donkere materie zijn. OK, leuk voor NGC 1052-DF2, maar dan zijn we er nog niet helemaal. Want in de buurt van NGC 1052-DF2 ligt een ander ultradiffuus sterrenstelsels, waarvan ze óók dachten dat daar geen donkere materie voorkomt, NGC 1052-DF4 geheten. Lijkt mij verstandig als ze de afstand daarvan ook even gaan meten. Hier het vakartikel van de Spanjaarden over de afstandsbepaling tot NGC 1052-DF2, verschenen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 486, Issue 1, June 2019. Bron: IAC.
Op zich wél een interressante vondst.
Er lijkt dus een relatie te zijn tussen de afwijking van de gemeten afstand, en de werkelijke afstand, en de aanwezigheid van DM.
Er is een relatie tussen de werkelijke afstand en diverse eigenschappen van sterrenstelsels, zoals de snelheidsdispersie en de galactische rotatiekromme. En daarmee ook met de donkere materie.