28 maart 2024

Exoplaneet HAT-P-6 b zoekt nieuwe naam

Groottevergelijking HAT-P-6 b met de planeet Jupiter. Credit: https://en.wikipedia.org/wiki/HAT-P-6b#/media/File:Exoplanet_Comparison_HAT-P-6_b.png. CC BY-SA 3.0.

De Internationale Astronomische Unie (IAU) bestaat dit jaar 100 jaar en organiseert de mondiale competitie ‘IAU100 NameExoWorlds’. Elk land krijgt een exoplaneet toegewezen en mag die samen met het publiek een naam geven. Meer dan 70 landen zijn al bezig met een nationale campagne om het publiek te laten stemmen. Het doel van de campagne is mensen te laten nadenken over onze plaats in het heelal en over de hypothetische vraag hoe een buitenaardse beschaving naar onze aarde zou kijken.

Astronomen hebben de afgelopen decennia duizenden planeten en planeetstelsels ontdekt rond nabije sterren. Sommige planeten zijn klein en rotsachtig zoals onze aarde; andere lijken meer op gasreuzen als Jupiter. Om de meeste sterren cirkelen planeten. Alleen al het enorme aantal sterren in het heelal en de overvloedigheid van prebiotische materialen, maakt het bestaan van leven elders in het heelal waarschijnlijk.

NameExoWorlds: Credit: IAU/L. Calçada.

De IAU is verantwoordelijk voor de officiële naamgeving van hemellichamen. De IAU viert dit jaar 100 jaar internationale samenwerking, en wil dit aspect van de sterrenkunde benadrukken met de wereldwijde campagne. Tijdens de competitie van 2015 werden al 19 exoplaneten vernoemd. Dit jaar krijgt élk land de kans een naam te geven aan een planeetstelsel, bestaande uit een exoplaneet en een ster.

Elk land heeft een ster toegewezen gekregen die zichtbaar is vanuit dat land en helder genoeg is om met een kleine telescoop te bekijken. Dat is gebeurd na een zorgvuldige selectie van een groot aantal bekende exoplaneten en hun moedersterren. Al deze planeten zijn gasreuzen, vergelijkbaar met Jupiter en Saturnus [1]De NameExoWorlds-campagne heeft voor de vernoeming planeetstelsels geselecteerd die bestaan uit een planeet rond een ster die met een kleine telescoop vanuit het betreffende land kan worden … Lees verder.

Nederland heeft de ster HAT-P-6 en de exoplaneet HAT-P-6 b toegewezen gekregen. Het stelsel ligt op ongeveer 650 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Andromeda. De hele lijst met planeten staat op: http://www.nameexoworlds.iau.org/list-of-stars.

In elk deelnemend land is een nationaal comité opgericht om een nationale verkiezing op te zetten. Dit comité volgt de methode en de richtlijnen die door de IAU100 NameExoWorlds-stuurgroep zijn opgesteld. Het nationaal comité is verantwoordelijk voor publieksparticipatie, communicatie rond het project en het ontwerpen van een stemsysteem.

De nationale competitie vindt plaats in de periode juni-november 2019. De resultaten van de wereldwijde verkiezingen worden bekendgemaakt in december 2019. De gekozen namen worden dan parallel aan de bestaande wetenschappelijke namen gebruikt, met een verwijzing naar de indieners. Bron: Astronomie.nl.

Voetnoten

Voetnoten
1 De NameExoWorlds-campagne heeft voor de vernoeming planeetstelsels geselecteerd die bestaan uit een planeet rond een ster die met een kleine telescoop vanuit het betreffende land kan worden waargenomen. In de selectie zitten planeten die al eerder zijn ontdekt en dus goed zijn bestudeerd. Ze zijn bijna allemaal ontdekt voor 2012. De visuele helderheid van de geselecteerde planeten loopt uiteen van magnitude 6 tot 12. De planeten zijn allemaal ontdekt via de radiale-snelheidsmethode (Doppler-spectroscopie) of de transitmethode (waarbij een planeet die voor zijn moederster langs beweegt een piepklein beetje sterlicht blokkeert). Ze zijn allemaal gevonden met telescopen vanaf de grond. Waarschijnlijk zijn alle planeten gasreuzen, vergelijkbaar met Jupiter en Saturnus. Ze hebben geschatte massa’s tussen de 10% en 500% van die van Jupiter. Alle systemen bestaan uit enkele sterren met daaromheen één bekende planeet. Mogelijk tellen de zonnestelsels meerdere sterren en planeten, maar dat is op dit moment niet bekend. Elk land heeft op deze manier een gelijke kans om vergelijkbare hemellichamen een naam te geven.
Share

Comments

  1. Tammo Meedendorp zegt

    Dat is leuk dat comitee maar waar is het te vinden?
    Ik heb een suggestie, maar weet niet waar ik die moet plaatsen.

    • Planeet HAT-P-6 b krijgt vanaf december een Nederlandse naam. En het publiek mag kiezen welke. Ik neem aan dat we daarover nog nader worden geïnformeerd.

      • Henk Oosting zegt

        Zelf zit ik te denken aan mijn eigen naam {Henk Oosting} daarvoor heb ik twee redenen
        *1 vandaag ben ik 60 jaar geworden.
        *2 ik heb in mijn testament staan dat de as van mijn lichaam, na crematie de ruimte in gaat,
        Welke richting op dat maakt mij op zich niet uit, bijvoorbeeld vol met camera’s en
        meet apparatuur richting een zwart gat, zodat we daar ook van kunnen leren.

        Met vriendelijke groet,

        Henk Oosting

        • Dus ‘Henk’ voor de planeet en ‘Oosting’ voor de ster?

        • Gefeliciteerd met je verjaardag.

          Ik heb deze maand ook nog mijn verjaardag gevierd, dus ik zie niet in waarom nu ‘ons aller’ planeet met ster precies naar jouw genoemd moet worden. Zo bijzonder is 60 jaar nu ook weer niet. 😕
          Als je nu eens 650 jaar was geworden, net zo oud, als het licht van HAT-P-6 welke ons vandaag ‘raakt’, lag de zaak voor mij al heel anders. 😉

          Groet, Paul

          NB Maar stuur je voorstel vooral in : ik ben nl. geen Jurylid. 😀

  2. Obelix zegt

    Quote : “Elk land krijgt een exoplaneet toegewezen….”

    De hele lijst bevat zo’n 80-81 sterren/planeten. Dus ik vermoed dat het IAU slechts zoveel (landen-)leden heeft?
    Als ik me niet vergis heeft bv de VN zo’n 200 leden…

    Groet, Paul

    NB onze Belgische vrienden zijn kennelijk al iets verder gevorderd. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20190614_04459952
    http://planetarium.be/WP/deelnameformulier-geef-een-naam-aan-een-exoplaneet/
    Daar is al duidelijk hoe je je favoriete naam aan het landelijke comité kan doorgeven.

    De naam zou iets nationaal-bindends moeten zijn. De Nederlandse inzending zou dan bv iets als Klompen, OranjeTulp of Molen kunnen zijn. ZeeuwsMeisje of IJsselvlam reken ik ook goed, om zomaar wat te verzinnen. ????

  3. Andre Schokker zegt

    Ik vindt dat hij Jan van Muijlwijk moet gaan heten Jan is helemaal bezeten met het ruimte gebeuren grote kracht achter de dwingelo schotel en heeft als zend amateur ook baan brekend werk gedaan op de radio golfen.

  4. Andre Haan zegt

    Jan van Muijlwijk Good idea. Mine vote.

  5. Roel Ovinge PG4R zegt

    Jan van Muijlwijk! Goed idee

    • Tsjonge, is er een actie gestart om die planeet Jan van Muijlwijk te noemen?

      • Wie mag ‘Jan van Muijlwijk’ zijn?
        Als ik die naam Google kom ik iets tegen over
        – een zelfbouw bromfiets…
        – vleermuizen…

        Dan liever ‘Henk’ en ‘Oosting’ (planeet+zon), want daar heb ik nog mee gecorrespondeerd. 😉

        Groet, Paul

        • Wat ik weet is dat Jan van Muijlwijk voor Camras werkt, de club van radioamateurs, die de 25m Dwingeloo radiotelescoop bedienen. Jan is de technisch uitvoerder, zo noem ik het maar even, van het door Daniela de Paulis bedachte Moonbouncing.

  6. Nog even over de naamgeving voor de planeet HAT-P-6 b en de ster en voor iedereen die ‘m graag Jan van Muijlwijk wil noemen: ik ben even in de regels van de wedstrijd gedoken en zie daar o.a. staan:

    Verder mogen namen NIET:

    • van levende individuen zijn;

    Oh ja en alleen individuen die voor 1919 zijn overleden worden geaccepteerd. 😀

Laat een antwoord achter aan Henk Oosting Reactie annuleren

*