29 maart 2024

‘Keukenzout’ gevonden met Keck op de Jupitermaan Europa

Het geelgekleurde gebied is de Tara regio, gefotografeerd met Galileo. Credit: NASA/JPL/University of Arizona

Eerder was met de Galileo ruimteverkenner al magnesiumsulfaat (ook wel ‘Engels zout’ of ‘Epsom zout’ geheten) gedetecteerd op Europa, maar nu hebben onderzoekers ook natriumchloride ontdekt op die maan van Jupiter. En natriumchloride kennen we allemaal, want het is niets anders dan keukenzout, ook één van de componenten van zeezout. Dat blijkt dus op het oppervlak van Europa voor te komen en wel in de Tara regio, het geelgekleurde gebied dat je in het midden van Europa ziet liggen op de foto hierboven. Met een spectrograaf verbonden aan de telescoop van het W. M. Keck Observatorium op de berg Mauna Kea op Hawaï wilden ze dat door Galileo gedetecteerde magnesiumsulfaat verder onderzoeken, maar de absorptielijnen in het spectrum bleken niet die van magnesiumsulfaat te zijn, maar van een ander zout, van natriumchloride. Met Galileo had men al vastgesteld dat Europa bedekt is door een grote oceaan van zout water, bedekt onder een dikke ijslaag.

In blauw-groen de Tara regio, met de absorptie van natriumchloride. Credit: NASA/JPL/Björn Jónsson/Steve Albers.

Geologisch gesproken was die ijslaag erg jong, dus het zout dat Galileo met z’n ‘nabij-infrarood’ spectrometer had gedetecteerd moest afkomstig zijn uit de onder de ijskorst liggende oceaan. Met de Keck spectrograaf keken ze in eerste instantie ook in het infrarood naar Europa, maar dat leverde niets op. Pas toen ze in het zichtbare gedeelte (450 nm) gingen kijken kwamen er in de Tara regio absorptielijnen tevoorschijn, die veroorzaakt worden door natriumchloride. De aanwezigheid van die zouten wijst erop dat de oceaanbodem van Europa hydrothermisch actief is en dat er vanuit hete bronnen op die bodem zouten naar boven komen. In Science verscheen gisteren een vakartikel over de waarneming aan het keukenzout op Europa. Bron: Caltech.

Share

Comments

  1. Obelix zegt

    Vreemd, want als je zee gaat invriezen, komt er een laag(je) zoetwater op te liggen. Het zout blijft in het zeewater achter, die zich dus sterker concentreert…

    Geologisch? (Geo is Aarde/Terra?) is het gebied misschien ouder? Vol barsten waardoor die zoute zee naar het oppervlak wordt gestuwd, en aldaar volledig bevriest en/of vriesdroogt waardoor keukenzout [ NaCl ] achter blijft…

    Uitermate vreemd dat op andere plaatsen bitterzout [ MgSO4 ] wordt aangetroffen : als er onder Europa slechts een uniforme zee zit, verwacht je ook overal bv Magnesiumchloride [ MgCl2 ] en Natriumsulfaat [ Na2SO4] aan te treffen, als die zee Na+, Mg(2+), Cl- en SO4(2-) ionen bevat… die zouten zijn allemaal goed oplosbaar in water.

    Groet, Paul

    • Paul, Grieks g? betekent aarde, grond. In het Latijn van de late middeleeuwen werd dat geo. In de 14e eeuw werd “geologie” voor het eerst gebruikt (als “geologia”) om naar aardse wetenschap te verwijzen (als in: alles wat niet met theologie van doen had) en langzaam is de betekenis vernauwd tot wat het nu is. Dus ja, geo=aarde.

      Wat ik raar vind: Galileo keek in near-IR, dan zit je wel boven de 700nm (golflengte). En Keck zag pas iets in het blauwe deel van het zichtbare spectrum. Maar het was niet het verwachte magnesiumsulfaat.

      Hoe is dat verschil te verklaren? Op het eerste gezicht – ik heb alleen dit blog gelezen voor wat betreft dit onderwerp – lijkt de vraag “gaat het wel om hetzelfde?” zo voor de hand liggen dat ik hem in dit stuk wel een beetje mis.

  2. g? = een e met een tilde erop e+~

    Misschien lukt dit: gẽ

    • Obelix zegt

      Hoi June,
      bedankt voor je reactie.
      Bij “geologie” denk ik altijd aan zaken die zich specifiek op de aarde afspelen, en niet aan processen die zich op andere objecten (planeten, satellieten ed.) afspelen. 😉
      Ook Wikipedia zegt : “de wetenschap die de Aarde, haar geschiedenis en de processen die haar vormen en gevormd hebben, bestudeert.”

      Als er op Europa gebieden zijn aan te geven met verschillende zouten, dan is er kennelijk niet slechts één zee, onder het ijzige oppervlak van deze maan, omdat alle die zouten goed oplosbaar zijn in water, en dus min of meer overal een gelijke verdeling zouden moeten laten zien.
      – Zoals bv op Aarde alle zeeën voornamelijk NatriumChloride bevatten.
      – Er is een leerzaam “experiment” op aarde geweest. Ergens ging een zeecontainer vol gele bad-eendjes overboord. Na verloop van jaren heeft men deze eendjes in alle zeeën aangetroffen. En zo gaat hel nog sterker met zout : kleinere deeltjes, maar heel veel(!) deeltjes, die zich redelijk uniform verdelen over alle zeeën. Her er der iets geconcentreerder door verdamping van water, of juist niet door toevoeging van rivierwater en smeltwater op de polen.

      Op Europa zijn blijkbaar aparte gebieden aan te wijzen met NaCl of juist MgSO4. Dat is merkwaardig!!

      Groet, Paul

      NB helaas ondersteunt Astroblogs niet alle leestekens, sub- en superschrift notaties. 😉
      We kunnen niet alles wensen, maar we kunnen er toch redelijk mee uit de voeten. 😀

  3. Goh, ja, natuurlijk, aan de verdeling van dat zout en de eventuele consequenties daarvan had ik niet gedacht, ik ben benieuwd hoe dat zit!

  4. slecht nieuws vandaag voor Keck: Mauna Kea protest shuts down observatories
    Protests against the controversial Thirty Meter Telescope (TMT) have led to the shutdown of 13 observatories on Mauna Kea in Hawaii. A ruling by the state’s supreme court cleared the way for construction on the TMT to resume on 15 July, but opponents say that the telescope will further despoil a sacred mountain. Hundreds of astronomers have signed an open letter asking the state to stop arresting demonstrators and to remove police and National Guard troops from the mountain.
    Nature | 4 min read

Laat een antwoord achter aan June Reactie annuleren

*