29 maart 2024

Twee aardachtige planeten ontdekt bij een nabije ster – Teegarden b en c

Credit: Universiteit van Göttingen

Een internationaal team van sterrenkundigen, dat onder leiding staat van Mathias Zechmeister (Universiteit van Göttingen) heeft bij de ster genaamd Teegarden twee exoplaneten ontdekt, die op de aarde lijken. Teegarden is een oude rode dwergster (spectraaltype M, minstens acht miljard jaar oud), die slechts 2700 °C warm is en die tien keer minder massa dan de zon heeft. Met een afstand van 12,5 lichtjaar staat ‘ie erg dichtbij – hij staat op plek 24 op de ranglijst van meest nabije sterren.

Credit: Universiteit van Göttingen.

Teegarden werd ondanks die nabijheid pas in 2003 ontdekt en afgelopen drie jaar is ‘ie in het kader van het CARMENES [1]Dat staat voor “Calar Alto high-Resolution search for M dwarfs with Exoearths with Near-infrared and optical Échelle Spectrograph” project bestudeerd. Dat project maakt gebruik van de 3,5 meter telescoop van het Calar Alto observatorium in Spanje en daarmee kan men zeer nauwkeurige spectra van sterren meten. In het spectrum van Teegarden vonden de sterrenkundigen periodieke blauw- en roodverschuivingen, hetgeen er op wijst dat er aan de ster getrokken wordt – hetgeen verklaard kan worden doordat er planeten om de ster draaien en die ervoor zorgen dat de ster ‘wiebelt’.

Analyse van het licht heeft laten zien dat er twee planeten om Teegarden draaien, Teegarden b en c. Het blijken aardachtige planeten te zijn, waarbij ze allebei ongeveer 1,1 keer de massa van de aarde hebben en Teegarden b in 4,91 dagen en Teegarden c in 11,4 dagen om de ster draaien. Ze staan een stuk dichterbij hun ster dan de aarde tot de zon, maar omdat de ster een stuk koeler is dan de zon (die aan z’n oppervlak zo’n 5700 °C warm is) bevinden ze zich toch in de ‘leefbare’ zone rond de ster, de zone waar water in vloeibare vorm kan voorkomen en waar potentieel leven mogelijk is.

Credits: PHL.

Van de twee planeten heeft Teegarden b de hoogste ‘Earth Similarity Index’ (ESI) van alle bekende exoplaneten, een index die precies bijhoudt hoeveel de planeten op de aarde lijken qua massa en omstandigheden (zie de afbeelding hierboven). Er is een kans van 60% dat de temperatuur aan het oppervlak van Teegarden b tussen de 0° en 50°C is, bij Teegarden c is dat 3% (door de grotere afstand zal het daar eerder onder nul zijn). Probleem qua leefbaarheid is dat rode dwergen grote uitbarstingen kunnen hebben, zoals ook het geval is met Proxima Centauri, waar de aardachtige planeet Proxima Centauri b omheen draait.

Over de ontdekking van de twee exoplaneten is dit artikel gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics: The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs – Two temperate Earth-mass planet candidates around Teegarden’s Star.

Bron: Universiteit van Göttingen.

Voetnoten

Voetnoten
1 Dat staat voor “Calar Alto high-Resolution search for M dwarfs with Exoearths with Near-infrared and optical Échelle Spectrograph”
Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Probeer je het uitzicht van Teegarden b eens voor te stellen als die planeet Teegarden c binnendoor inhaalt. En dat elke vijfde dag!

    Groet,
    Gert (Enceladus)

    • Obelix zegt

      Als Teegarden c binnendoor komt, is er iets akelig mis, Gert.
      Maar andersom lijkt mij ook een fantastisch schouwspel.

      Als je met je vriendinnetje in je eigen teagarden zit (op ‘ C’), kijkend naar het ondergaan van de Teegarden, en net voor die tijd schuift ook ‘ B’ er nog even voor langs… een extra lange sunset. 😉

      Groet, Paul

      • Enceladus zegt

        Maar dat schreef ik dan ook niet. Ik schreef dat Teegarden b (de binnenste planeet) Teegarden c (de buitenste planeet binnendoor inhaalt.

        Ik moet trouwens aan deze klassieker denken: https://www.youtube.com/watch?v=T04RDJLd4A0
        En kijk eens naar die lp-hoes: als dat geen rode dwerg is!

        Groet,
        Gert (Enceladus)

      • Enceladus zegt

        Daar zeg je trouwens wel iets: het zou best wel eens mogelijk kunnen zijn dat Teegarden c regelmatig een zonsverduistering meemaakt. De Teegarden ster is niet zo gek groot en beide planeten zijn iets groter dan de Aarde. Afhankelijk van de afstanden zou dat best wel eens tot zeer fraaie eclipsen op Teegarden c kunnen leiden.

        Ik vind het overigens wel een fascinerende gedachte dat wij deze ster pas in 2003 en die planeten pas nu hebben ontdekt, terwijl mogelijk leven daar ons natuurlijk allang in de smiezen heeft. Want onze zon is daarvandaan natuurlijk wel goed zichtbaar.

        Groet,
        Gert (Enceladus)

  2. Obelix zegt

    @Arie,

    In de tekst staat (1e alinea) 2700 en later 5700 (3e alinea) graden Celsius temperatuur van Teegarden.
    De zetduivel zal aan het werk zijn geweest. 😉 😕

    Groet, Paul

  3. Hoeveel exoplaneten zijn er bekent die om een ster zoals onze eigen sol met ongeveer dezelfde graden
    …5500…..6000…?
    Het is toch zo dat als je bv één procent van een op aarde geldende natuurwet veranderd bv
    zwaartekracht ,wel of geen maan enz dat wij er in deze hoedanigheid dan er nu niet over
    zouden kunnen hebben over wel of geen zonsondergang…

    hetgeen om mij heen zit zó exact in elkaar dat ik dit nu kan optypen
    beschermt door een veld enzenz

    Echt de kans op ander leven ..ja plant of dier enz….,
    Lijkt mij meer dan een ..triljard enz klein

    • Een uitgebreid overzicht van exoplaneten die in de leefbare zone van hun ster draaien vind je hier: http://phl.upr.edu/projects/habitable-exoplanets-catalog/data Daar zitten er vast ook bij die om een zonachtige ster draaien (zie figuur K-1 daarin). Maar afgezien van de verscheidenheid aan sterren en exoplaneten (qua massa, sgtraal, temperatuur, afstand, samenstelling), de natuurwetten zijn overal in het heelal hetzelfde. Dus de zwaartekracht zal op elke planeet die dezelfde massa als de aarde heeft identiek zijn.

  4. Neen Arie , niet overal….zwart gat….,:-)
    maar denk je echt dat er een planeet bestaat met exact dezelfde massa ?
    Met 1 maan en magnetischveld en beschermende reuze planeten en een stabiele zon ,
    Incl massainstincties , enz enz
    Ik bedoel ..exact.. ,want anders is alles anders,
    Men heeft de parameters wel eens in een supercomputer gestopt
    en er wat aan veranderd..dan blijkt toch dat alles.. anders word.
    ps.bedankt voor de link

  5. Eh… je bedoelt dat in zwarte gaten de natuurwetten anders zijn? Nee hoor, ook daar gelden exact dezelfde natuurwetten. De zwaartekracht van zwarte gaten volgt precies de wetten van Newton en Einstein. Het probleem is alleen dat in het geval van de singulariteit we niet weten welke natuurwetten daar gelden. Maar ook daar geldt een natuurwet (die wij nog niet kennen), die voor alle singulariteiten hetzelfde zal zijn.
    En wat die tweede aarde betreft: tsja, in ons eigen melkwegstelsel zijn er vermoedelijk al miljarden exoplaneten, dus daar zitten er vast een paar zijn die nagenoeg dezelfde omstandigheden en eigenschappen als de aarde hebben.

    • Euh , even terugkomend op , ik ga met u mee…zeker Arie het moet er zijn iets van iets dan..
      Toeval bestaat niet toch ?,
      heb ik vandaag officieel gehoord dat ik op de Grote Beer (appartemend)(t) een woning mag huren !
      en dat zoon dan héél dichtbij op school zit in de (jupiterstraat) !!!
      ik ga in een astronomische wijk wonen ( krommenie)
      🙂
      ..soms vraag jeje af ….

Speak Your Mind

*