10 oktober 2024

Concentratie van stof bij jonge ster zou op geboorte van planeet kúnnen wijzen

Credits: ALMA / Takashi Tsukagoshi et al.

Bij de jonge ster TW Hydrae, gelegen in het sterrenbeeld Waterslang (Hydra) op 194 lichtjaren afstand, hebben sterrenkundigen met behulp van ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) in Chili een kleine, maar dichte concentratie van stof gevonden in de stofschijf die zich om de ster bevindt. Het vermoeden bestaat dat die concentratie van een zich vormende planeet is. De uit diverse concentrische ringen bestaande stofschijf zelf is al langer bekend, maar door nieuwe waarnemingen bij betere resoluties heeft men met ALMA in de zuidwestelijke hoek van de stofschijf een concentratie gezien, die je op de afbeelding hierboven ziet. De concentratie is wat uitgerekt en de lange as loopt evenwijdig aan de rotatierichting van het stof rondom de ster. De breedte van de concentratie is ongeveer de afstand zon-aarde (150 miljoen km), in de lengte is dat pakweg vier en een half keer die afstand. Eigenlijk zijn er twee verklaringen voor de concentratie: er zou zich daar een ‘circumplanetaire stofschijf’ kunnen bevinden, waar een Neptunus-achtige planeet aan het ontstaan is óf er wordt door rondvliegend gas stof voor zich uitgeduwd, wat zich opeenhoopt.

Impressie van de stofschijf rondom TW Hydrae. credit: L. Calçada / ESO.

Toch komt de helderheid en de lange vorm van de stofconcentratie niet overeen met theoretische modellen van circumplanetaire stofschijven, dus helemaal zeker van die verklaring is men niet. In dit verband is het interessant te melden dat onlangs ook bij een exoplaneet bij een andere jonge ster mógelijk een circumplanetaire stofschijf is ontdekt en wel bij de exoplaneet PDS 70b. Men is van plan om met ALMA te proberen de temperatuurverdeling in de stofconcentratie te meten en met de Subaru 8,2 meter telescoop op Hawaï om in infrarood te kijken of er heet gas rondom de mogelijke planeet-in-wording aanwezig is. Dat zou dan meer duidelijkheid moeten geven over wat daar precies gaande is. Wordt dus vervolgd. Hier voor de liefhebbers het vakartikel over TW Hydrae, dat op 10 juni verscheen in the Astrophysical Journal Letters. Bron: NAO.

Share

Comments

  1. Als ik het bovenste plaatje mag geloven, is het de zuidoostelijke hoek van de stofschijf. Tenzij west en oost hier verwisseld zijn.

Speak Your Mind

*