28 maart 2024

Hubble legt het kosmisch vuurwerk van Eta Carina in ultraviolet licht prachtig vast

Credit:
NASA, ESA, N. Smith (University of Arizona, Tucson), and J. Morse (BoldlyGo Institute, New York)

Met de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen een foto van de Homunculusnevel rondom Eta Carina gemaakt, de bekende dubbelster in het zuidelijke sterrenbeeld Kiel (Carina), gelegen op een afstand van zo’n 7500 lichtjaar van de aarde. De dubbelster, waarvan er eentje een blauwe hyperreus van spectraaltype B is – zeg maar de dominante van het stel – is momenteel niet zichtbaar met het blote oog, want met een helderheid die schommelt tussen 6 en 8m is ‘ie net te zwak om te zien. Maar dat was in de negentiende eeuw wel anders. In 1838 begon een enorme uitbarsting van de ster, ‘de Grote Uitbarsting‘ genaamd, en z’n lichtkracht nam toen gestaag toe, tot ‘ie in 1843-44 zelfs -1m haalde, schijnaar bijna net zo helder als Sirius, de helderste ster aan de hemel. Bij die uitbarsting werden enorme gloeiendhete gas- en stofwolken uitgestoten en die hebben de Homunculusnevel opgeleverd. Die ligt op zijn beurt weer ingebed in de nog veel grotere Carinanevel. Met Hubble’s Wide Field Camera 3 (WFC3) hebben ze in ultraviolet licht de uit twee helften (‘lobben’) bestaande Homunculusnevel gefotografeerd en dat heeft men gedaan in een nog niet eerder bereikte resolutie. – hierboven het prachtige resultaat. In blauw zien we daarop het licht dat door magnesium wordt uitgezonden, terwijl de rode delen de stikstofrijke buitenste gaswolken betreft, waar de uitdijende schokgolf, die begon in 1838, door het interstellaire medium raast. Ook zijn naar alle kanten ‘spikes’ van licht te zien, waar het licht van Eta Carina door de stof- en gaswolken van de nevel heen schijnt. Hieronder een 3D-opname van de Homunculusnevel, gemaakt op basis van de WFC3 foto, die je met zo’n 3D bril kunt bekijken.

Credit: Jon Morse (University of Colorado), Kris Davidson (University of Minnesota), and NASA/ESA.

Eta Carinae heeft een massa van naar schatting 100-150 (!) keer die van de zon. Men denkt dat de hyperreus ergens in de ‘nabije’ toekomst als supernova kan exploderen. Het systeem Eta Carina zou mogelijk voor 1838 uit drie sterren hebben bestaan, maar het kan zijn dat de grootste van het trio één van de andere twee sterren verzwolg en dat daardoor de uitbarsting werd veroorzaakt. Mocht Eta Carina een supernova worden dan kan ‘ie een magnitude van -7,5 bereiken, zo helder dat er ’s nachts een boek bij gelezen kan worden. Hij staat op 7500 lichtjaar, dus die gebeurtenis zou inmiddels als kunnen hebben plaatsgevonden. Hieronder nog een video over de Hubble waarnemingen aan Eta Carina.

Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*